بررسي اكوفيتوشيميايي اسانس گياه Oliveria decumbens Vent. در رويشگاههاي مختلف استان فارس

ﮔﯿﺎه ﻟﻌﻞ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎن (.Oliveria decumbens Vent) از ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ارزﺷﻤﻨﺪ ﺗﯿﺮه Apiaceae ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﻃﺐ ﺳﻨﺘﯽ ﺟﻨﻮب اﯾﺮان در درﻣﺎن ﺳﻮءﻫﺎﺿﻤﻪ، اﺳﻬﺎل، ﺗﺐ و ﺑﯿﻤﺎريﻫﺎي ﻋﻔﻮﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ اﮐﻮﻓﯿﺘﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﺳـﺎﻧﺲ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه در روﯾﺸـﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳـﺘﺎن ﻓﺎرس اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﺳـﺮﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﮔﻠﺪار ﮔﯿﺎه در اردﯾﺒﻬﺸﺖﻣﺎه 1394 از ﺳﻪ روﯾﺸـﮕﺎه ﺑﺎ ﺗﻨﻮع ارﺗﻔﺎﻋﯽ 1600 ﺗﺎ 2200 ﺷـﻬﺮﺳـﺘﺎن ﻣﻤﺴﻨﯽ (دﺷﻤﻦ زﯾﺎري، ﺑﻮان و ﮐﻮﭘﻦ) ﺑﺮداﺷﺖ و در ﺳﺎﯾﻪ ﺧﺸﮏ ﮔﺮدﯾﺪ. اﺳـﺘﺨﺮاج ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﻘﻄﯿﺮ ﺑﺎ آب (ﻃﺮح ﮐﻠﻮﻧﺠﺮ) و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي GC و GC/MS ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺛﺎﻧﻮي آﻧﻬﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺛﺮ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺮ روي اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻣﺘﺸﮑﻠﻪ ﻟﺤﺎظ ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﭘﯽ –ﺳﯿﻤﻦ ، ﺗﯿﻤﻮل و ﻣﯿﺮﯾﺴﺘﯿﺴﯿﻦ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻋﻤﺪه اﺳﺎﻧﺲ ﮔﯿﺎه در 3 روﯾﺸﮕﺎه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ارﺗﻔﺎع در 2200 ﻣﺘﺮ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﯿﺰان ﭘﯽ –ﺳﯿﻤﻦ (ﺗﺎ 20/7 درﺻﺪ) و ﻣﯿﺮﯾﺴﺘﯿﺴﯿﻦ (ﺗﺎ 17/6 درﺻﺪ) اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ از ﻣﯿﺰان ﺗﯿﻤﻮل (از 43 ﺑﻪ 25 درﺻﺪ) ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ. از ﺑﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﯿﻦ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎرش ﺳﺎﻻﻧﻪ و ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﺑﺎ درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ و ﻣﻮاد ﻣﺆﺛﺮه ﮔﯿﺎه ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﯽ ﻣﻌﻨﯽ داري وﺟﻮد داﺷـﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﯽ در ﻓﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎرش ﺳﺎﻻﻧﻪ و ارﺗﻔﺎع ﻣﻌﮑﻮس اﺳﺖ. از ﺑﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎﮐﯽ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎي ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ، اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ و ازت ﺑﺎ درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻌﻨﺎداري در ﺳﻄﺢ 5 درﺻﺪ داﺷﺖ ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﺎك ﻣﯿﺰان درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ.