واكاوي همديد الگوهاي جوي مرتبط با يخبندان هاي فراگير در استان خوزستان

هدف از اين مطالعه واكاوي همديد تعداد روزهاي يخبندان در سال استان خوزستان است. بدين منظور با استفاده از داده‌هاي دماي كمينه روزانه 12 ايستگاه همديد طي دوره آماري 1992 تا 2017 از سازمان هواشناسي كشور، 54 روز يخبندان فراگير شناسايي گرديد. داده‌هاي فشار تراز دريا، ارتفاع ژئوپتانسيل، باد مداري و نصف‌النهاري و دما با اندازه 2/5*2/5درجه قوسي از مركز ملي اقيانوس و جوشناسي ايالات‌متحده آمريكا استخراج شدند. بر روي ماتريس داده‌هاي فشار تراز دريا در 54 روز، تحليل مؤلفه‌هاي مبنا انجام شد و 10 مؤلفه كه 83 درصد از تغييرات فشار تراز دريا را تبيين مي‌كردند، شناسايي شد. سپس با اعمال روش تحليل خوشه‌اي سلسله مراتبي با روش ادغام وارد بر روي نمرات 10 مؤلفه مذكور انجام و 5 الگوي فشار تراز دريا شناسايي شد. نتايج نشان داد كه پديده يخبندان در استان خوزستان از ماه نوامبر تا مارس روي مي‌دهد و روند آن طي دوره آماري موردبررسي كاهشي مي‌باشد. همچنين نواحي شمالي و غربي استان نيز بيشترين فراواني يخبندان را به خود اختصاص داده‌اند. واكاوي شرايط همديد وردسپهر نيز نشان داد كه 5 الگوي فشار تراز دريا با آرايش‌هاي متفاوت منجر به يخبندان‌هاي فراگير استان خوزستان مي‌شوند. يخبندان‌هاي ضعيف و متوسط با نفوذ سامانه‌هاي پرفشار سرد سيبري و اروپا شكل مي‌گيرند. اما يخبندان‌هاي شديد با گسترش كم‌فشار ايسلند به سمت ايران همراه با پرفشارهاي سرد قوي رخ مي‌هند. در اين بين پرفشار قدرتمند سيبري در بيشتر الگوها حضور دارد كه برهم‌كنش آن با كم‌فشارهاي جنب قطبي و ايسلند، بيشترين نقش را در وقوع يخبندان‌هاي استان خوزستان ايفا مي‌كنند. در تراز مياني جو نيز بيشترين نقش را نفوذ ناوه هاي عميق از عرض هاي شمالي و بندال هاي عظيم شرق اروپا كه هواي سرد را از جانب نيمه غربي ناوه ها بر روي كشور فرارفت و ضمن تشديد يخبندان بر تداوم آن نيز افزوده است.