نقش و كاركرد اسناد مالي در مناسبات اقتصادي عصر صفوي

تاريخ اقتصادي يكي از موضوعات مهم پژوهش‌هاي تاريخي تلقي مي‌شود. اين اهميت ازآنجا ناشي مي‌شود كه شناخت مفاهيم اقتصادي وويژگي‌هاي نهاد مالي هر دوره به درك بهتر ساختارهاي اجتماعي و سياسي و به‌طوركلي وضعيت عمومي آن دوره كمك خواهد كرد؛ علاوه بر اين، مي‌تواند راهگشاي برنامه‌ريزي‌هاي اقتصادي آينده باشد. اسناد مالي در زمره منابع معتبر تاريخ اقتصادي محسوب مي‌شوند. در دوره صفويه به دلايل مختلف ازجمله تمركز سياسي و وحدت سرزميني، رونق نسبي در اقتصاد و تجارت، افزايش مناسبات خارجي به همراه بهبود عملكرد تشكيلات ديواني، اسناد مالي جايگاه و نقش قابل‌توجهي در نظام اداري سياسي آن دوره پيدا كردند. اين دسته از اسناد، اطلاعات كاملي از مبادلات تجاري، زراعي، كالايي بين مردم را روشن مي‌سازند. در تشكيلات ديواني صفويه، اسناد مربوط به معاملات ملكي و تجاري، محصولات كشاورزي و شيوه خرج كرد و هزينه‌هاآن‌ها ثبت مي‌شده است. اسناد مالي مزبور براساس نقش و كاركردي كه داشتند تحت عناوين ديواني مختلف دسته‌بندي گشته‌اند. مسئله مقاله حاضر شناسايي و فهم چگونگي تفكيك و بازشناسي اين دسته از اسناد بر اساس نقش و كاركرد آن‌هاست. اين مقاله برآن است تا با تكيه ‌بر منابع آرشيوي به بررسي ماهيت اسناد مالي عصر صفوي بپردازد و نقش آن‌ها را در مطالعات اقتصادي عصر مربوطه موردتوجه قرار دهد.