بهره برداري از مخزن سد گلستان در شرايط تغييراقليم با استفاده از الگوريتم بهينه‌سازي چندهدفه نهنگ بهبوديافته

ميزان رواناب ورودي به مخازن سدها به‌طور مستمر تحت تأثير پارامترهاي اقليمي بوده كه اين مهم نيز به نوعي متاثر از پديده تغييراقليم است. در اين پژوهش، با استفاده از مدل ريزمقياس نمايي آماري SDSM4.2، پارامترهاي تغييراقليم براساس مدل اقليمي CANESM2 به دست آمد. سپس شبيه‌سازي فرآيند بارشرواناب توسط مدل ANFIS با ساختار سوگنو و خوشه‌بندي تفاضلي در ورودي مخزن سدگلستان در شرايط تغييراقليم صورت گرفت و در نهايت از الگوريتم بهينه‌سازي چندهدفه نهنگ بهبوديافته (MOIWOA) كه تركيبي از الگوريتم بهينه‌سازي نهنگ (WOA) و تكامل تفاضلي (DE) است در استخراج قواعد بهره‌برداري بهينه، استفاده گرديد. نتايج حاصل از تحليل عدم قطعيت، حاكي از قرارگيري نتايج شبيه‌سازي دوره تغييراقليم در باند اطمينان 95درصد در هر دو مرحله واسنجي و صحت سنجي بود. ضمنا بهينه‌سازي مخزن گلستان در شرايط پايه (اسفند1384شهريور1397) و تغييراقليم (فروردين1420 مهر 1432) نشان داد كه محدوده تغييرات آسيب‌پذيري در شرايط پايه و تغييراقليم، به ترتيب، برابر 18 تا 45 درصد و 10 تا 39 درصد و محدوده تغييرات اطمينان‌پذيري در شرايط پايه و تغييراقليم، به ترتيب، برابر 52 تا 89/5 درصد و 28 تا 90 درصد است و به‌ازاي اطمينان‌پذيري 80 درصد، آسيب‌پذيري 31 و 27 درصد، به ترتيب، براي شرايط پايه و تغييراقليم ايجاد مي‌شود. مقايسه قواعد بهينه حاصل از شرايط پايه با قواعد بهينه حاصل از تغيير اقليم نشان داد كه نياز آبي طرح به‌ازاي شاخص اطمينان‌پذيري80 درصد تأمين مي‌گردد. همچنين ميزان رهاسازي در شرايط تغييراقليم نسبت به شرايط پايه بيشتر بوده، به طوريكه اين موضوع به‌دليل افزايش حجم تقاضاي آب در شرايط مربوط به تغييراقليم مي‌باشد. از سوي ديگر مقايسه عملكرد مخزن در تأمين نياز آبي اراضي پايين‌دست در نقطه پَرِتو (اطمينان‌پذيري 80 درصد (در شرايط پايه و تغييراقليم نيز حكايت از تطبيق بيشتر ميزان رهاسازي از مخزن با تقاضا در شرايط تغييراقليم دارد.