ارزيابي حساسيت تبخير و تعرق گياه مرجع به پارامترهاي هواشناسي در استان خراسان رضوي

تخمين دقيق تبخير و تعرق از اهميت ويژه‌اي در مطالعات هيدرولوژي و مديريت منابع آب برخوردار است كه مي‌تواند جهت‌گيري برنامه‌ريزي‌ها و سياست‌گذاري‌هاي كلان تخصيص بهينه منابع آب كشاورزي را تحت تأثير قرار دهد. به اين منظور در اين مطالعه، آناليز حساسيت تبخير و تعرق به تغييرات پارامترهاي هواشناسي كمبود فشار بخار، متوسط درجه حرارت، تابش خالص خورشيدي، سرعت باد و فشار بخار واقعي در دامنه 20% ± در مقياس روزانه و در طول فصل رشد گياهان انجام گرفت. تبخير و تعرق گياه مرجع به روش فائو پنمن مانتيث با استفاده از داده‌هاي طولاني‌مدت 13 ايستگاه استان خراسان رضوي واقع در شمال شرق ايران محاسبه شد. نتايج آناليز حساسيت نشان داد كه تغييرات تبخير و تعرق گياه مرجع با تغييرات پارامترهاي كمبود فشار بخار، درجه حرارت، تابش خالص خورشيدي و سرعت باد همبستگي مثبت و با تغييرات فشار بخار واقعي همبستگي منفي دارد. نتايج نشان داد كه در منطقه موردمطالعه در كل سال، تبخير و تعرق فائو پنمن مانتيث بيشترين حساسيت را به ترتيب به كمبود فشار بخار، درجه حرارت متوسط، تابش خورشيدي، فشار بخار واقعي و سرعت باد نشان داد. در دوره رشد گياهان فصل گرم بالاترين حساسيت به ترتيب به كمبود فشار بخار، درجه حرارت متوسط، تابش خورشيدي، سرعت باد و فشار بخار واقعي ديده شد درحالي‌كه در دوره رشد گياهان فصل سرد بيشترين حساسيت تبخير و تعرق گياه مرجع به ترتيب به كمبود فشار بخار، فشار بخار واقعي، درجه حرارت متوسط، تابش خورشيدي و سرعت باد وجود داشت. يافته‌هاي اين تحقيق نشان داد كه اهميت پارامترهاي مؤثر بر ميزان تبخير و تعرق گياه مرجع در بين فصول گرم و سرد منطقه متفاوت است كه اين مهم بايستي در برنامه‌ريزي پايدار منابع آب و مديريت آب كشاورزي خراسان رضوي در توسعه استراتژي‌هاي مناسب موردتوجه قرار گيرد.