بررسي شخصيت اردشير بابكان در قالب نظريه كاريزماتيك ماكس وبر

ساختار سياسي حكومت اشكانيان، تنوع فرهنگي در جامعۀ اشكاني همراه با رويكرد ديني خاص شاهنشاهان اشكاني و تجاوزات پياپي روميان به مرزهاي غربي قلمرو اشكانيان، بطوركلي شرايط بحراني را در جامعه ايران قرن دوم و اوايل قرن سوم بوجود آورده بود در چنين شرايطي اردشير بابكان از يك خاندان مذهبي در ايالت پارس، موفق شد اسباب سقوط حكومت اشكانيان را فراهم آورد و طي دو سال فعاليتهاي سياسي نظامي مستمر، قدرت سياسي كشور را از خاندان اشك به خاندان ساسان منتقل نمايد. توانايي اردشير در انتقال قدرت از شاهنشاهان قانوني كشور به خاندان خويش كه ناشي از درك صحيح او از شرايط بحراني جامعه بود از يكسو و از سويي ديگر فائق آمدن بر بحرانها و نابسامانيهاي سياسي، نظامي، ديني و اجتماعي جامعه  بواسطۀ داشتن برخي مشخصات و ويژگيهاي شخصيتي و رفتاري وي، سبب مي شود تا بتوان شخصيت و عملكرد اردشير را در قالب نظريۀ رهبركاريزماتيك ماكس وبر تبيين نمود. بدين ترتيب مسئله اصلي اين پژوهش، تبيين شخصيت اردشير بابكان در قالب نظريه كاريزماتيك ماكس وبر است. بررسي ها حاكي از آن است كه علاوه بر ويژگي هاي شخصيتي و رفتاري اردشير، شرايط اجتماعي و سياسي جامعه، مي توانسته زمينه ساز ظهور رهبري جديد با  ايدئولوژي نو در كشور بوده باشد. يافته هاي اين جستار بيانگر آن است كه اردشير اول ساساني  با تمامي ويژگيهاي شخصيتي، با انجام برخي اقدامات و با توجه ويژه به دين زرتشتي و طرح گفتمان جديد اتحاد دين و دولت براي حل بحران هاي سياسي و اجتماعي موجود در جامعه و در نهايت با كناره گيري از حكومت و انتخاب جانشيني شايسته مي تواند به عنوان يك رهبر كاريزما مطرح شود. روش تحقيق در اين مقاله با توجه به رويكرد جامعه شناختي آن، توصيف و تحليل داده ها در چـارچوب «نـظريه كاريزما» و شـناسايي ابـعاد شـخصيت فردي، خانداني، سياسي و تاريخي اردشير بابكان در قالب اين نظريه است.