بررسي موقعيت تابستانه استواي حرارتي در جنوب‌ غرب آسيا

در اين پژوهش ابتدا نقشه‌هاي روزانه آرايش سيستم‌هاي سينوپتيكي منطقه در ماه‌هاي ژولاي و آگوست كه گرم‌ترين ماه‌هاي سال مي‌باشند، طي دوره آماري (2014-1993) از سري داده‌هاي بازكاوي شده مركز مطالعات NCEP/NCAR برداشت و پس از انجام آزمون تحليل عاملي و خوشه‌بندي بر روي داده‌هاي شبكه‌اي 4 الگوي سينوپتيكي شناسايي و روزهاي نماينده اين الگوها مورد بررسي قرار گرفت. اين الگوها روندهاي بسيار مشابهي از مكان‌گزيني استواي حرارتي و سيستم‌هاي فشار در منطقه را به نمايش گذاشته و نتايج پژوهش حاكي از آن است كه استواي حرارتي در اين زمان از سال در جنوب صحراي بزرگ افريقا مستقر است و امتداد آن به سمت شرق، مناطق بياباني و كم‌ارتفاع شبه‌جزيره عربستان، جنوب خليج فارس، جلگه خوزستان و بين‌النهرين را در بر مي‌گيرد. از سوي ديگر گسترش زبانه‌ كم‌فشار گنگ بر روي جنوب‌غرب آسيا نيز از همين الگو پيروي مي‌كند، بطوري‌كه سه هسته‌ اصلي اين كم‌فشار نيز بر روي سرزمين‌هاي كم‌ارتفاع جلگه خوزستان بين‌النهرين، جنوب خليج فارس شمال شبه‌جزيره عربستان و مركز پاكستان شكل مي‌گيرد. اين كمربند حرارتي در سرزمين‌هاي پست بين‌النهرين (واقع در غرب فلات ايران) بيشترين شدت و گسترش عرضي را دارد، و از نيمه شمالي عراق تا قسمت جنوبي عربستان سعودي را شامل مي شود. در منطقه مورد مطالعه روند گسترش استواي حرارتي از تراز 1000 تا 850 ه.پ منطبق بر مناطق گسترش زبانه‌ كم‌فشار گنگ است.