ارزيابي و تحليل ميزان ناپايداري بافت هاي شهري در برابر زلزله (نمونه موردي كلانشهر مشهد)

با توجه به رشد شهرنشيني و گسترش سكونتگاههاي غير رسمي و بافت هاي فرسوده، وقوع مخاطرات محيطي همچون زلزله در پهنه كلان شهرها مي تواند خسارات سنگيني را ايجاد نموده و توسعه ي شهرها را دچار وقفه نمايد. شهر مشهد به عنوان دومين كلانشهر كشور به دليل قرار گرفتن بر روي چند گسل و واقع شدن در كمربند زلزله دنيا، يكي از نقاط آسيب پذير به شمار مي آيد. بنابراين با توجه به موقعيت مشهد، سوال اينجاست كه كدام پهنه هاي شهري به لحاظ كالبدي و مخاطرات طبيعي داراي سطوح ناپايدار و آسيب پذير مي باشند؟ اين پژوهش از نوع توصيفي-تحليلي است. در همين راستا در اين بررسي سه شاخص اصلي( جمعيتي، كالبدي و مخاطرات طبيعي) و 8 معيار(بعد خانوار، تراكم جمعيتي، تعداد مطلق جمعيت، تعداد خانوار در واحد مسكوني، نوع مصالح، قدمت ساختمان، كيفيت ابنيه) به عنوان شاخص هاي جمعيتي و كالبدي و فاصله از گسل به عنوان مهمترين شاخص مخاطرات طبيعي در 17260 بلوك شهري با استفاده از AHP و GIS مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج نشان مي دهد كه محدوده بافت هاي فرسوده مركزي و مياني شهر(8 درصد) و سكونتگاههاي غير رسمي شكل گرفته در محدوده هاي شمال و شمال شرقي شهر(11درصد) به دليل فرسودگي و ناپايداري بافت و استفاده از مصالح كم دوام در ساخت و ساز و نيز عمر بالاي ساختمان ها و همچنين محدوده جنوبي شهر (21 درصد) به دليل قرارگيري روي خط گسل، از آسيب پذيري بالايي برخوردار است.