آشكارسازي و تحليل ناهنجاري بارش زمستانه در جنوب‌شرق ايران

در اين پژوهش داده‌هاي بارش زمستانه ايستگاه‌هاي همديدي زابل، زاهدان، ايرانشهر و چابهار در استان سيستان‌و‌بلوچستان در جنوب‌شرق ايران براي آشكار‌سازي زمستان‌هاي خشك و تر اين استان بررسي شد. برازش تابع توزيع گاما بر اين داده‌ها، ده درصد بالا و پايين منحني برازش شده براي هر ايستگاه مشخص و بر اساس آن زمستان‌هاي خيلي‌خشك و خيلي‌تر تعريف شد. با انتخاب دو زمستان خيلي‌خشك و دو زمستان خيلي‌تر براي نيمه جنوبي و شمالي استان، ناهنجاري فشار سطح متوسط دريا و ارتفاع تراز مياني جو بررسي شد. نتايج بررسي داده‌هاي بارش نشان‌داد كه در ايستگاه‌هاي مختلف استان، بارش زمستانه بين 50 تا 59 درصد سهم بارش را به خود اختصاص داده است. از بررسي تغييرات بارش زمستانه ايستگاه‌هاي معرف تعدادي زمستان خيلي‌خشك آشكار شد كه خشكي زمستان 2001 در ايستگاه‌هاي زاهدان و زابل و خشكي زمستان 2000 در ايستگاه‌هاي ايرانشهر و چابهار شديدتر بود. تعدادي زمستان خيلي‌تر نيز در اين استان مشخص شد كه زمستان 1996 (1990) در نيمه شمالي(جنوبي) استان از شدت بيشتري برخوردار بود. در زمستان‌هاي خيلي‌خشك به سبب توسعه غرب سوي پرفشار سرد و شرق سوي پرفشار آزروس، فراواني ايجاد و توسعه كم‌فشارهاي بارشي كاهش يافته و مسير عبور آنها تغيير كرده‌است. در زمستان‌هاي خيلي‌تر، ناوه ارتفاعي تقويت و فراواني كم فشارهاي عبوري از ايران افزايش يافته است. در اين زمستانها فعاليت ناوه فشاري وارون درياي سرخ افزايش يافته است كه سبب ريزش بارش شديد در مناطق جنوبي كشور و ايستگاه‌هاي استان سيستان‌و بلوچستان شده‌است.