بررسي همديدي بارش‌هاي فرين در شهر تهران

بارندگي‎هاي فرين نقشي بنيادين در وقوع شرايط خاص و بحراني ايفا مي‎كنند. مطالعه و تعيين عواملي كه منجر به وقوع چنين شرايطي در شهر تهران به عنوان پايتخت كشور مي‎شوند، از اهميت خاصي برخوردار است. در اين تحقيق روزهايي كه مقدار بارش آنها برابر يا بالاتر از صدك 95ام در دوره آماري 30 ساله از سالهاي 1976تا 2005 در شهر تهران بودند به عنوان بارش فرين انتخاب شده‎ اند. داده‌هاي مورد نياز از آرشيو NCEP/NCAR گرفته شده است. از بارش‎هاي بدست آمده دو مورد كه اختلاف بارشي زيادي داشتند مورد بررسي قرار گرفتند. پس از تعيين روزهاي مورد نظر، نقشه‎ هاي وضع هواي سطح زمين و سطوح 500 و250 هكتوپاسكالي از48 ساعت قبل از آغاز بارندگي تا 24 ساعت بعد از آن مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه بارشهاي فرين در شهر تهران ناشي از دو نوع الگو هستند. در الگوي اول وجود يك مركز پرفشار در شمال درياي خزر كه در راستاي مداري به سوي درياي سياه امتداد يافته و پشته اين سامانه فشاري گاهي مركز ايران را نيز در برمي‎گيرد، مشاهده شد. در الگوي دوم وجود دو مركز پرفشار يكي در شمال غرب درياي مديترانه و ديگري در آسياي مركزي همراه با نفوذ شمال سوي ناوه فشاري درياي سرخ در راستاي نصف‌النهاري تا شرق درياي مديترانه و تركيب آن با كم فشار ديناميكي شرق مديترانه باعث شكل گيري بارشهاي فرين در شهر تهران شدند. همواره حضور ناوه موج كوتاهي در سطح 500 هكتوپاسكال در غرب اين كم فشار و ايجاد شرايط مناسب براي افزايش همگرايي و صعود هوا در سطح زمين و تقويت كم فشار تا پايان روز بارندگي ديده مي شود. همچنين، جنوب غربي شدن جريانات جت جنب حاره و عبور هسته آن از روي شهر تهران و گسترش نصف النهاري جت قطبي تا روي درياي مديترانه در افزايش بارشها نقش بسزايي دارند.