كليدواژه :
اثر پس‌زمينه‌اي (نويز) , تحليل روند من-كندال , روند شوري , هدايت الكتريكي
چكيده فارسي :
پارامتر هدايت الكتريكي رابطه مستقيمي با ميزان شوري در آب داشته و روند تغييرات آن بيانگر روند تغييرات شوري منابع آب مي‌باشد. در مورد منابع آب ايران، اين نگراني وجود دارد كه به علت تغيير اقليم و خشك‌سالي‌هاي اخير و همچنين افزايش مصارف آب نسبت به گذشته، كيفيت اين منابع از نظر شوري از روندي رو به رشد برخوردار باشند. از اين‌رو در اين مطالعه، از آزمون تحليل روند من‌كندال با حذف اثر پس‌زمينه‌اي (نويز) دبي،كه يك روش مستند در تحليل روند بر روي سري‌هاي زماني فاقد توزيع آماري خاص مي‌باشد، به‌منظور يافتن روند تغييرات زماني پارامتر هدايت الكتريكي (EC) در 20 ايستگاه هيدرومتري واقع بر رودخانه‌هاي مختلف ايران استفاده شد. در انتخاب ايستگاه‌هاي هيدرومتري، شاخص اقليمي، هيدرولوژيكي، كاربري اراضي و شرايط جغرافيايي مختلف بعنوان فاكتورهاي موثر مد نظر بوده است. نتايج انجام اين آزمون ديد شفاف و قابل استناد تري نسبت به وضعيت روند شوري حاصل مي سازد. اين نتايج حاكي از وجود روند افزايشي شوري ايستگاه‌هاي نوذرآباد-رودخانه نكارود (با شيب 65 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر در سال)، مراوه تپه-رودخانه اترك (با شيب 64 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر در سال)، اهواز-رودخانه كارون (با شيب 31 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر در سال)، مشيران-رودخانه دره رود (با شيب 26 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر در سال)، ساميان-رودخانه قره سو (با شيب 23 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر در سال)، و دوآب نوسرد-رودخانه سيروان (با شيب 5 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر در سال) بوده است كه معادل 30 درصد از ايستگاه‌هاي منتخب مي‌باشد. از جمله راهكارهاي كنترل و كاهش اين روند رعايت حقابه رودخانه‌ها و تالاب‌ها، تعادل‌بخشي و كاهش برداشت از منابع آب زيرزميني، اجراي طرح‌هاي آبخيزداري، مديريت زهابها و جلوگيري از توسعه كشاورزي مي باشد.
چكيده لاتين :
The electrical conductivity parameters are directly related to the water salinity, and its variation trend indicates the variation trend in water resources salinity. Regarding Iran's water resources, there is a concern that due to climate change and drought in recent years, as well as increased water consumption compared to the past, the quality of these resources in terms of salinity is growing. In this study, the Mankendall trend analysis test by eliminating the discharge background effect (noise), which is a documented method in trend analysis on time series without a specific statistical distribution. In order to find the variation time-trend, the electrical conductivity (EC) parameter was used in 20 hydrometric stations located on different rivers of Iran. In selecting hydrometric stations, climatic, hydrological, land use index and different geographical conditions have been considered as effective factors. The results of this test provide a clearer and more citationable perspective of the salinity process. These results indicate the increasing trend of salinity in Moshiran (Darreh River), Samian (Qarasu River), Ahvaz (Karun River), Doab Nosard (Sirvan River), Maraveh Tappeh (Atrak River) and Nozarabad (Nekaroud River) stations and (30% of selected stations). Among control strategies and reduce this trend are observance of rivers and wetlands, balancing and reducing withdrawal from groundwater resources, implementation of watershed management projects, drainage management and prevent the development of agriculture.
