كليدواژه :
قواي شناختي , طبيعت‌گراييِ , خداناباورانه , نظريه‌ي تكامل , شبه‌پديدارگرايي , روش‌شناسي دين‌پژوهي , پلنتينگا
چكيده فارسي :
از نظر طبيعت‌گرايي و تكامل‌باوري، هدف و كاركرد نهايي قواي شناختي، سازگاري، بقا و توليد مثل است. لذا، قواي شناختي ما نه براي توليد باورهاي صادق، بلكه براي رفتار سازگار به‌وجود آمده‌اند. آلوين پلنتينگا با اين انگاره‌ي طبيعت‌گرايي مشكل دارد. از نظر او، اِشكال اصلي طبيعت‌گرايي آن است كه درك درستي از نحوه‌ي ارتباط بين باور و رفتار را ندارد و اصولاً چنين ارتباطي را ردّ مي‌كند. پلنتينگا با بررسي و نقد پنج ديدگاهِ طبيعت‌باور درباره‌ي ارتباط بين باور و رفتار، نتيجه مي‌گيرد كه اعتبارپذيريِ قواي شناختي بنابر تكامل‌باوري طبيعت‌گرايانه، پايين است و چون هر استدلالي عليه اين قوا اقامه شود، نخست، نياز به اطمينان‌بخشيِ قواي ادراكي دارد و دوم، اگر هم به عدم اعتمادپذيري اين قوا برسيم، باوري خودشكن ايجاد كرده‌ايم، در هر دو صورت، طبيعت‌گرايي با انتقاد مواجه است. نقد پلنتينگا بر ديدگاه طبيعت‌گرايانه در اعتبار قواي شناختي از سوي برخي از فلسفه‌دانان با اِشكالاتي مواجه شد كه عبارتند از: 1. بالا بودن احتمال ربط علّي باور با رفتار، 2. استدلال مبتني بر ناباوريِ شخصي، 3. عدم تمايز ميان معرفت تأملي و غيرتأملي، 4. يافتن شواهد مستقل براي اعتبارپذيري به‌منظور فرار از خودشكني، 5. خارجي بودن جايگاه حالات ذهني و 6. مشكل دور. ما معتقديم غير از اِشكال دور، پلنتينگا به‌درستي توانسته پاسخ مناسبي براي هريك پيدا كند. هدف اين نوشتار، تحليل، تكميل، توسعه و نقد ديدگاه پلنتينگا در ردّ طبيعت‌گراييِ خداناباورانه از طريق قابليت اطمينان‌بخشيِ قواي شناختي است تا سازگارپذيريِ يافته‌هاي علم جديد با باورهاي ديني را نشان دهيم.
چكيده لاتين :
In the naturalism and evolutionism context, the ultimate
objective and function of cognitive faculties is adaptation, survival
and reproduction. Our cognitive faculties are not developed to
generate true beliefs, therefore, but to have adapt behavior. Alvin
Planatinga is not at ease with naturalism idea. To him, the problem
with naturalism is the non-existence of proper understanding on
the manner by which the belief and behavior are interrelated, thus,
he concludes that the reliability of cognitive faculties are founded
on low naturalistic evolutionism; because any alleged argument
against these faculties, first, requires reliable perceptual faculties
and next, if we realize lack of reliability in these faculties we
developed self-defeating belief, consequently, in both the cases
naturalism face criticism. Plantiga’s criticism on naturalism view
as to reliability of cognitive faculties has made some philosophers
encounter problems like: 1) high probability of interrelating casual
belief and behavior, 2) argument based on personal incredulity, 3)
lack of distinction between reflective and non-reflective
knowledge, 4) finding independent evidence for reliability as to
escape self-defeating, 5) the external status of mental states and 6)
the problem of circle. To the authors here, except the problem of
circle, Plantiga has been able to find proper answer for the rest of
five problems. The objective here is to analyze, complete, expand
and criticize Plantiga’s notion in rejecting the atheistic naturalism
through the ability to secure cognitive faculties to unveil
consistency of the new scientific findings with religious beliefs.
