دگرديسي مفهوم سعادت در فلسفه‌ي اسلامي؛ توسعه و ترميم ميراث خواجه نصير

The Transformation of the Concept of Eudemonia in Islamic Philosophy; Development and Restoration in Al- Tusi's Heritage

اخلاق‌نگاري فلسفي جهان اسلام با اثر سرنوشت‌ساز خواجه نصير به جانب ترجيح سعادت اخروي متمايل مي‌شود. در اين مسير، آموزه‌ي عمران اجتماعي ابن‌خلدون كه يك جريان موازي با قابليت توسعه است، متوقف مي‌شود و فلسفه‌ي اسلامي، در سير كلي خود، بر قسم اخروي سعادت متمركز مي‌شود. ميراث خواجه در مكتب اصفهان نهادينه شده و اخلاق فلسفيِ پس از ملاصدرا، به تمهيد سعادت باطني، آن‌جهاني و موعود اشتغال مي‌يابد و حتي سلوك عرفاني متمايل به سعادت دنيوي را نيز انحراف از مقصود اعلي تلقي مي‌كند. با‌اين‌همه، در تفسيرِ فرايند و غايت اخلاق كه در نگرش علامه‌ي طباطبايي ظهور دارد، مي‌توان تجميع سعادت دنيوي و اخروي و توازن ميان اين دو را تصديق كرد. ضمن گشودن احتمال تكرار دگرديسي تاريخي در تفسير نظريه‌ي ادراكات اعتباري، اين نظريه در چشم‌انداز توصيفي-‌تحليلي مقاله، طليعه‌ي بازسازي فلسفه‌ي اخلاق اسلامي، با ملاحظه‌ي خير عمومي و عمران اجتماعي قرائت مي‌شود.

After Al-Tusi and his effective work- which is called Nasirian Ethics- Islamic Philosophical Ethics emerges a fixed perspective that tips the balance (scale) in favor of otherworldly Eudemonia and considers worldly Eudemonia as rental land which can be abandoned. Ibn Khaldun tries to present a communicative theory; but his work has limited under the main discourse of Islamic Ethics which is fixed in the space and effect of the mentioned balance. As a consequence, after Mulla Sadra and in Esfahan school, the Nasirian though is developed. then the main challenge is that the social development is slowed diminished in favor of individual Eudemonia. But it seems that Tabatabai in his theory (Constructional Perceptions) shows or reconstructs an almost unanimous consensus which tries to find a compromise between temporal (worldly) and eschatological (otherworldly) Eudemonia. In this paper and according to its descriptiveanalytic prospect- with memorizing a historical transformationTabatabai 's theory is supposed as an alternative for reconstituting of Islamic Philosophical Ethics, which is based on the popular goodness and civil development.