پديد آورندگان :
فلاحي نژاد، ثمين دانشگاه آزاد اسلامي، سبزوار، ايران - گروه زراعت و اصلاح نباتات , آرمين، محمد دانشگاه آزاد اسلامي، سبزوار، ايران - گروه زراعت و اصلاح نباتات , اصغري پور، محمدرضا دانشگاه زابل، زابل، ايران - دانشگده كشاورزي - گروه آگرواكولوژي
كليدواژه :
آناليز امرژي , الگوي كشت , اثرات زيست محيطي , پايداري توليد
چكيده فارسي :
آناليز امرژي راهكار مناسبي براي ارزيابي پايداري سيستم‌هاي توليد محصولات كشاورزي در سطح منطقه‌اي است. در اين مطالعه پايداري سيستم‌هاي توليد چهار محصول زراعي عمده يعني گندم و جو (به عنوان گياهان قديمي الگوي كاشت) و چغندرقند و زعفران (به عنوان گياهان جديد الگوي كاشت) با استفاده از تكنيك امرژي در شهرستان خوشاب استان خراسان رضوي مقايسه شد. كل امرژي حمايت‌كننده توليد براي سيستم كشت گندم، جو، چغندرقند و زعفران به ترتيب 1016×32/2، 1016×91/1، 1016×95/4، و 1016×04/2، ام‌ژول خورشيدي در هكتار بود. بيشترين سهم امرژي از بخش منابع قابل تجديد محيطي در كشت چغندرقند (10/4 درصد)، از بخش منابع غير‌قابل تجديد محيطي در كشت جو (70/55 درصد) و منابع خريداري شده تجديد‌‌‌پذير (80/40 درصد) و غير قابل تجديد خريداري شده (48/36 درصد در كشت زعفران به دست آمد. تغيير الگوي كاشت سبب افزايش شاخص‌هاي درصد تجديد‌پذيري امرژي، نسبت بارگذاري زيست‌محيطي، شاخص پايداري محيط زيست اصلاح شده، نسبت سرمايه‌گذاري امرژي و كاهش شاخص‌هاي نسبت عملكرد امرژي، نسبت بارگذاري زيست محيطي اصلاح شده، شاخص پايداري محيط زيست و شاخص امرژي توسعه پايدار شد. بوم‌نظام زعفران و چغندرقند بالاترين شاخص پايداري محيط‌زيست اصلاح شده را داشتند. اگرچه شاخص نسبت بارگذاري زيست‌محيطي در كشت زعفران بالاتر از ساير سيستم‌هاي كشت بود اما شاخص نسبت بارگذاري زيست محيطي اصلاح شده در اين محصول بسيار كمتر از 3 محصول ديگر به دست آمد، بر اين اساس مي‌توان كشت زعفران را به عنوان يك گياه پايدار كه حداقل فشار به منابع زيست محيطي را دارد توصيه كرد
چكيده لاتين :
Emergy analysis is an appropriate strategy for assessing the sustainability of agricultural production
systems in a region. In this study, the sustainability of production of four widely grown crops, including
wheat and barley,sugar beet and saffron were compared using emergy approach in Khoushab County,
Khorasan Razavi province, Iran. The total supporting emergy for wheat, barley, sugar beet and saffron was
respectively 2.32E+16, 1.91E+16, 4.95E+16, and 2.04E+16 sej ha-1. The greatest portion of renewable
environmental resources were obtained in sugar beet production systems (4.1% of total emergy), and nonrenewable
environmental resources occurred in barley production systems (55.7% of total emergy). Saffron
production systems showed the greatest portion of renewable and non-renewable purchased resources (40.80
and 36.48%). Introduction of saffron and sugar beet as new crops in a given region, compared to wheat and
barley as preceding crops in the cropping pattern, caused enhancement in renewable emergy ratio,
environmental loading ratio, modified environmental sustainability index, and emergy input ratio, while
decreased emergy yield ratio, modified environmental loading ratio, environmental sustainability index, and
sustainable development emergy index. Saffron and sugar beet production as new introduced crops to the
region resulted in the highest modified environmental sustainability index. Although the environmental
loading ratio index of saffron cultivation was higher than other production systems, modified environmental
loading ratio was lower than the three other production systems. Therefore, saffron can be recommended as a
sustainable crop that has put the lowest pressure on environmental resources.
