بررسي عملكرد روش تحليل عامل آشيان بوم شناختي در مدل‌سازي مطلوبيت زيستگاه گراز (Sus scrofa, Linnaeus, 1758) در پناهگاه حيات‌وحش جاسب اراك

Evaluation Ecological Niche Factor Analysis in Modeling Suitability Habitat of Boar (Sus scrofa, Linnaeus, 1758) in Arak Jassib Wildlife

وجود اطلاعات مربوط به پراكنش جغرافيايي و انتخاب زيستگاه، هسته مركزي حفاظت و مديريت گونه­ هاي تهديد شده است. تجزيه و تخريب زيستگاه از تهديدات مهم تنوع زيستي محسوب مي­ شود. بدين منظور، آگاهي از نياز­هاي زيستي و شناسايي زيستگاه مطلوب گراز نقش مهمي در اتخاذ شيوه­هاي مديريتي گونه و زيستگاه دارد. هدف از مطالعه حاضر، مدلسازي مطلوبيت زيستگاه گراز در پناهگاه حيات وحش جاسب و تعيين مهم­ترين فاكتور­هاي محيطي موثر بر انتخاب زيستگاه گونه مي­ باشد. مطالعه حاضر در يك دوره يك ساله در 4 فصل مختلف سال صورت گرفته است. بدين منظور، از مدل تحليل عامل آشيان بوم شناختي (ENFA) و نرم افزار بايومپر استفاده شد. لايه­ هاي اطلاعاتي به كار برده شده به عنوان متغير­هاي موثر بر روي حضور گونه شامل شيب، جهت، ارتفاع، فاصله از چشمه، فاصله از روستا، فاصله از قنات، فاصله از جاده، شاخص پوشش گياهي، تيپ پوشش گياهي، كاربري اراضي و فاصله تا توسعه انساني، بوده است. نتايج حاصل از تحليل عامل آشيان بوم شناختي نشان داد، مقادير شاخص بويس براي الگوريتم ميانگين ميانه، ميانگين هندسي فاصله، ميانگين هارمونيك و حداقل فاصله در طول چهار فصل (بهار، تابستان، پاييز و زمستان) و بازه يك ساله كم است. بر اساس مقادير شاخص بويس مي­توان نتيجه گيري كرد، صحت نقشه­ هاي توليدي چندان مناسب نمي­باشد. دليل اين امر بالا بودن واريانس مدل مي­باشد كه نشان دهنده پايين بودن دقت مدل و قدرت پيش بيني پايين مدل است. بنابراين، مدل تحليل عامل آشيان بوم شناختي براي زيستگاه­هاي با كيفيت پايين و مقياس كم، قابليت كمتري دارد. از اين رو تحليل عامل آشيان بوم شناختي روش مناسبي به منظور مطالعه زيستگاه انتخابي گراز در پناهگاه حيات وحش جاسب نمي­باشد. لذا شناسايي توزيع و پراكندگي گونه گراز در پناهگاه حيات وحش جاسب به عنوان يك راهگشا، براي مديران و كارشناسان محيط زيست و كشاورزان به منظور رسيدن به يك تصميم مديريتي كار­آمد جهت كاهش تضاد و همچنين شناسايي مناطقي كه ريسك خسارت در آن­ها بالاست و بايد در اولويت حفاظتي باشند، نقش دارد.

The information about the geographical distribution and habitat selection is the core of the conservation and management of threatened species. Habitat destruction is one of the major threats to biodiversity. Therefore, knowledge of the need for biological and identify favorable habitats for wild boar have very important role in the way of habitat species management. This study is going to model the habitat of wild boar in Jassib wildlife sanctuary and determine the most important environmental factors affecting the choice of species-habitat. The provided survey has conducted in one-year period in four different seasons of the year. So Ecological Niche Factor Analysis (ENFA) and software Bayvmpr was used. Information layers used as effective variables on the species consisted of, slope, aspect, elevation, distance from the source, the distance from the village, away from canals, roads, vegetation index, vegetation type, land use and distance to human development, respectively. The results of the analysis showed that ecological niche factor, Boyce index values for average algorithm median, mean geometric distance, the harmonic mean and minimum distance during four seasons (spring, summer, autumn and winter) and a one-year period is not really enough. Boyce can be concluded based on index values; the accuracy is not very good production. The reason for this variance is high, indicating low precision and low predictive power of the model. Based on index values of Boyce it can be concluded that the accuracy production is not very good. The reason is for the higher variance which indicating lower precision predictive power of the model. Thus, ecological niche factor analysis model is less functional due to low quality and small-scale habitats. The ecological niche factor analysis is not a good way to study the habitat of Jassib hogs Wildlife. Therefore, identification of species distribution and dispersion of wild boar in Jassib wildlife sanctuary have paly important role as a facilitator for executives and environmental experts and farmers in order to achieve an efficient management to reduce conflict as well as identify areas that are at high risk damage and their protection must be in a priority as well.