بررسي رفتار زيست محيطي كشاورزان دشت مغان در بكارگيري سموم كشاورزي

Investigating the Environmental Behavior of Farmers on the Use of Agricultural Pesticides in Moghan Plain

رفتارهاي نامناسب كشاورزان در هنگام آماده كردن آفت‌كش‌ها انجام ميدهند، ميتواند باعث تخريب محيط‌زيست ازجمله آلودگيهاي آب‌هاي سطحي و زيرزميني و از بين بردن موجودات زنده در آب شود؛ بنابراين تبيين رفتارهاي كشاورزان در مورد به‌كارگيري نهاده هاي شيميايي‌بر محيط‌زيست و انسان‌ها ضرورت دارد. ازاين‌رو، هدف از انجام تحقيق، بررسي رفتار زيست‌محيطي كشاورزان دشت مغان (استان اردبيل) در بكارگيري سموم كشاورزي است. اين پژوهش از نوع تحقيق، توصيفي- همبستگي و ازنظر گردآوري داده‌ها، از نوع تحقيقات پيمايشي است. جامعه آماري اين تحقيق شامل همه كشاورزان داراي كشت آبي در دشت مغان (سال زراعي 1395 ـ 1396) است (9996=N). حجم نمونه با استفاده از جدول كرجسي و مورگان (1970) و به روش نمونه گيري چندمرحلهاي با انتساب متناسب، به تعداد 400 نفر تعيين شد (400=n). ابزار تحقيق پرسشنامه‌اي بود كه روايي آن توسط متخصصان موضوعي و استادان دانشگاه بررسي و درنهايت مورد تأييد قرار گرفت. پايايي ابزار تحقيق نيز با استفاده از ضريب آلفاي كرون باخ مورد تأييد قرار گرفت. يافته‌هاي پژوهش نشان داد به‌طوركلي كشاورزان نگرش نسبتاً مثبتي نسبت به حفظ محيط‌زيست داشتند. همچنين نتايج تحليل همبستگي نشان داد رابطه معناداري بين رفتار زيست‌محيطي كشاورزان با متغيرهاي نگرش، دانش، فاصله روستا تا مركز خدمات كشاورزي، تجربه كشاورزي و سابقه سمپاشي در سطح يك درصد بوده است. مطابق نتايج تحليل رگرسيون، چهار متغير نگرش، دانش، فاصله روستا تا مركز خدمات و سابقه سم پاشي 57 درصد واريانس سطح رفتار زيست‌محيطي كشاورزان در به‌كارگيري سموم كشاورزي را تبيين مي‌كنند.با توجه رابطه بين نگرش و دانش بر رفتار زيست‌محيطي كشاورزان در به‌كارگيري سموم كشاورزي، توجه به پياده‌سازي تئوري فرايند انتقال نوآوري (دانش، نگرش و مهارت) در قالب برنامه‌هاي ترويج و آموزش كشاورزي در منطقه تحقيق ميتواند نقش مهمي در بهبود رفتار زيست‌محيطي كشاورزان داشته باشد.

Misbehavior of farmers when preparing pesticides can lead to environmental degradation, including surface and groundwater pollution, and the destruction of living organisms in the water; therefore, it is necessary to explain farmers' behaviors regarding the use of chemical inputs on the environment and humans. Therefore, the purpose of this study is to investigate the environmental behavior of farmers in Moghan plain (Ardabil province) in the use of pesticides. This study was a descriptive-correlational research, and in terms of data collection, it was a survey research. The statistical population, includes all farmers of irrigated farms in Moghan Plain (2017- 2018) (N = 9996). Sample size was determined by using Krejcie and Morgan (1970) table and by multi-stage sampling with proportional assignment, 400 persons (n =400). The research instrument was a questionnaire whose validity was verified by subject specialists and university professors and finally approved. Reliability of the research tool was also confirmed by Cronbach's alpha coefficient. The findings showed that farmers had a relatively positive attitude toward environmental protection, totally. Correlation analysis also showed that there was a significant relationship between farmers' environmental behavior with attitude, knowledge, the village distance to agricultural service center, agricultural experience and spray experience. According to regression analysis, four variables of attitude, knowledge, the village distance to agricultural service center and records of spraying, explain 57.1% of the variance level of environmental behavior of farmers in applying agricultural pesticides. Considering the relationship between attitude and knowledge on the environmental behavior of farmers in the use of agricultural pesticides, attention to the implementation of the theory of the process of transferring innovation (knowledge, attitude and skills) in the form of agricultural extension and education programs in the research area can play an important role to improve farmers' environmental behavior.