تحليل سبكي واژگان ديوان سماء في خوذة از عدنان الصائغ

A Stylistic Lexical Analysis of Sama fi Khozeh by Adnan al-Sayegh

بررسي واژگان شعر از جمله رويكردهايي است كه به منظور متمايز ساختن نوشتار و سبك شاعر استفاده مي شود و در كنار ديگر لايه هاي سبك شناسي يعني نحوي، بلاغي و آوايي نقش مهمي در تبيين شيوه بيان فرد، عصر يا دوره و يا جريان ادبي دارد. از آنجايي كه واژه ساختار زبان را شكل مي دهد، بررسي واژگان متون ادبي، جايگاه ويژه اي در فهم و شناخت سبك و زبان شاعرانه دارد؛ لذا واژه را بايد اولين نمود و ابزاري دانست كه به عواطف و احساسات شاعرانه تجسم بخشيده و ارتباط وي را با خواننده فراهم مي كند. با توجه به اهميت اين عنصر زباني در ادبيات و قابليت مطالعه مستقل آن پژوهش حاضر تلاش دارد با تمركز بر آن و با روش توصيفي و تحليلي و به كار گرفتن رويكرد آماري به بررسي لايه واژگاني در ديوان سماء في خوذه از عدنان صايغ - شاعر معاصر عراق كه به ادبيات مقاومت خود شناخته شده است - بپردازد تا با كشف ارتباط اين لايه با محتوا و بافت متن، همچنين پيوند واژگان با يكديگر، كاركرد واژگان شعري پربسامد را مشخص كند و به منظور دريافت انديشه غالب بر ديوان شعري شاعر، سبك او را در تركيب واژگاني و سبك نوشتاري واژگان مورد كاوش قرار دهد. بر اساس تحليل هاي انجام شده در اين پژوهش، واژگان شاعر به طور كاملا هدفمند و منطبق با محيط پيراموني وي انتخاب شده است كه بخصوص در عنوان ديوان نمود برجسته اي دارد و تقابل دو دنياي معنوي و مادي (دروني - بيروني) با مركزيت كليدواژ ه هاي آسمان و كلاه خود، ديالكتيك هاي متفاوتي از وسعت و تنگنا را به وجود آورده است. از سويي تركيب هاي واژگاني نو سبب تفرد و برجسته سازي سبكي در ديوان شعري شاعر شده است و ساختي متفاوت و سبكي متمايز به شعر وي مي بخشد. همچنين شكل كانكريت واژه در نزديكي و يكسان سازي صوت و ابعاد ديداري واژه بسيار هنرمندانه صورت گرفته است.

The study of the vocabulary of poetry is one of the approaches used to evaluate a poetic style. Along with other layers of stylistics, namely syntax, rhetoric, and phonetics, it plays an essential role in analyzing the poets’ way of expressing themselves, and in studying a historical era or literary school. Since words form the structure of language, the study of the diction of literary texts is essential in understanding poetic style and language. Therefore, words should be considered the first tool that embodies poetic emotions and bring the poet into contact with the reader. Due to the importance of this linguistic element in literature, the present study tries to examine the linguistic layers in the poetry collection Sama fi Khozeh (Sky in a Helmet) by Adnan al-Sayegh, a contemporary Iraqi poet known for his resistance literature. The article tries to discover the connection of this layer with the content and form of the text, and the relationship of words with each other, and to determine the function of frequent poetic words. Based on the analysis conducted in this research, the words of this poetry collection have been selected in an entirely purposeful manner so that they correspond with the poet’s surroundings, and this is reflected in the title of the collection, too. The diction shows the contradiction of the spiritual (internal) and material (external) worlds through the centrality of the keywords “sky” and “helmet.” This has created a dialectic of endlessness and limitation. On the other hand, new lexical combinations have caused individuality and stylistic emphasis, and have given a different structure and a distinct style to the poems. Moreover, the concrete forms of words have been juxtaposed with their auditory and visual forms in an artistic manner.