كليدواژه :
خودسرگذشتنامه ها , خاطرات , اسناد تاريخي , انواع ادبي
چكيده فارسي :
زندگي نوشتهاي فارسي به معناي ژانري كلي مشتمل بر انواع نوشتارهاي مشتمل بر روايتي واقعگرايانه از زندگي ايرانيان، با دو شيوه كلي خاطره نويسي و يوميه نويسي، در شاخه هاي فرعي زندگينامه نويسي، اتوبيوگرافينويسي، يادداشتنويسي، سفرنامه نويسي، خاطره نويسي و نامه نگاري، در 150 سال اخير رايجترين گرايش تاريخي-ادبي در نوشتارهاي معاصر را شكل داده و طي دهه هاي اخير، در تعدد و تنوع، فزوني گرفته است. ميتوان نوشتارهاي حاصل از شيوه خاطرهنويسي را مشتمل بر گونه هاي «تكخاطره»، «خاطرهنامه»، «اتوبيوگرافي» و «وقايعنامه شخصي» دانست كه شناخت و طبقه بندي نوع اول موضوع نوشتار پيش رو است. «تك خاطره»، خاطرهاي تنها است كه در ساخت نوشتار و عمدتا در قالب تكنگاشت ظهور مييابد. تك خاطره، بنمايه و هسته اصلي همه انواع حاصل از خاطرهنويسي و برشي كوتاه از زندگي است كه قدرتش در نمايش لحظه، و ويژگيهاي آن، فشردگي، شگفت انگيزي، وحدت تاثير، ايستايي زمان و مكان و روايت تكمحور از رخداد بيروني است. تكخاطره برخلاف خاطره نامه ها، اتوبيوگرافيها و تاريخنامه هاي شخصي كه مجموعه اي از احوال، اقوال، رفتارها و مشاهدات فردي را به نمايش ميگذارند، به نمايش تكپردهاي ميمانند. «مجموعه تك خاطرات» متداولترين نوع نوشتاري برساخته در ميان زندگي نوشتهاي خاطره محور فارسي و حاصل جمعآمدن چندين تكخاطره است كه عمدتا بين آنها شباهت هايي از حيث سوژه، زمان و موضوع وجود دارد و اغلب، به وساطت فرد/افرادي جز راوي فراهم ميآيد. اين مجموعه ها از حيث موقعيت روايتي، به انواع خويشتن محور، واقعه محور و ديگرمحور؛ از حيث نحوه شكل گيري به انواع اصيل و برساخته؛ از حيث توالي خاطرهها به انواع منظم و نامنظم؛ از حيث تعدد راويان به انواع تكراوي و چندراوي؛ و از حيث موضوع به انواعي متعدد در زندگي، سفر و حرفه طبق هبندي ميشوند. اين مقاله به روش تحليل محتوا و در پي مطالعه صدها زندگينوشت فارسي به نگارش درآمده است.
چكيده لاتين :
Life Writing has been a most common historical-literary trend in Persian writings in the contemporary period, for the last 150 years. Persian Life Writing as a general genre iconsists of the different writings. All of them contain a realistic account of the life of Iranians. They are all written in two general methods: writing the memoir (memory- based) and writing the daily (daily- based). So we have many sub- genres as biography, autobiography, travel writing and personal letter. But their number and variety has increased in recent decades. Life Writing of Memory Includes "Single- emory'', "memoir", "autobiography" and "personal history" . the recognition and classification of the first one is the subject of this paper. ''Single- emory" is the only memory that appears in the construction of writing. is the core of all types of memoirs and short cuts of the life, with these characteristics: Show in the moment, compactness, wonder, unity of impact, time and place. ''Single- emory'' Shows a single screen, Unlike the memoirs, autobiographies, and personal histories that display a collection of personal circumstances, statements, behaviors, and observations. They are the result of collecting Single-memoirs, which mostly there are similarities between them in terms of subject, time and subject. Furthermore, they are often provided through the other person/ persons. These collections are divided into several types in terms of various aspects mentioned in this paper. This article has been written in content analysis method by examining hundreds of Persian Life Writings.
