بررسي تنوع ژنتيكي و پايداري عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي عدس با استفاده از روش‌هاي ناپارامتري

يكي از مباحث مهم در به‌نژادي گياهان زراعي، مبحث اثر متقابل ژنوتيپ × محيط مي‌باشد. روش‌هاي متعدد آماري براي برآورد اثر متقابل ژنوتيپ × محيط و انتخاب ژنوتيپ‌هاي پايدار و پر محصول معرفي شده است. در اين پژوهش 14 ژنوتيپ‌ عدس به‌همراه دو شاهد سپهر و گچساران، طي چهار سال زراعي (99-1395) بررسي شدند. آزمايش‌ها در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي سراب چنگايي خرم‌آباد انجام گرفت. براي بررسي اثر متقابل ژنوتيپ × محيط از تجزيه واريانس مركب استفاده شد و نتايج حاصل از اين تجزيه نشان‌دهنده معني‌داري اثرات سال، ژنوتيپ و اثر متقابل ژنوتيپ × سال (محيط) بود. بر اساس آماره‌هاي Si^(2)، ^(1)Si و NPi^(1) ژنوتيپ‌هاي G5(FLIP2014-032L) و G12 (ILL8006) داراي پايداري بالاتر با عملكرد بيشتر معرفي شدند. بر اساس آماره‌هاي ناپارامتري مختلف ژنوتيپ‌هاي G5(FLIP2014-032L) با ميانگين عملكرد دانه 1574.68 كيلوگرم در هكتار و ژنوتيپ G12(ILL8006) با ميانگين عملكرد دانه 1333.6 كيلوگرم در هكتار به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي پايدار معرفي شدند. ميزان وراثت‌پذيري بر اساس ميانگين پلات براي صفت عملكرد در چهار سال (0.18 ± 0.61) برآورد شد كه حاكي از قابليت انتخاب و بهبود صفت عملكرد دانه براي ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه بود. بر اساس نتايج حاصل از تجزيه خوشه‌اي ژنوتيپ‌ها در سه خوشه اصلي قرار گرفتند. بيشترين فاصله ميان گروه دوم و سوم مشاهده شد. ژنوتيپ‌هاي خوشه اول از پايداري بالايي برخوردار بودند.