نقش مطبوعات دورۀ قاجار در ارتقاي جايگاه خليج‌ فارس به عضو رئيسه در پيكره ايران (با تأكيد بر روزنامه‌هاي حبل‎المتين، حكمت، چهره‌نما و جنوب)

خليج‌ فارس، به عنوان راه دريايي ايران به جهان و بالعكس، در بيشتر ايام تاريخ، تحت حاكميت سياسي، فرهنگي و اقتصادي ايران بوده است. اين حاكميت نتيجۀ طبيعي و منطقيِ اقدامِ بزرگ‌ترين كشور واقع در سواحل شمالي خليج‌ فارس در دفاع از موجوديت و امنيت خود به‌شمار مي‌آمده است كه به صورت بلامعارض در بيشتر دوره‌هاي تاريخي، جريان داشته است. با ظهور استعمار و ورود قدرت‌هاي استعمارگر اروپايي؛ پرتغال، اسپانيا، هلند و انگليس به خليج‌ فارس، حاكميت ايران در خليج‌ فارس معارض پيدا كرد و ايران را با يكي از بزرگ‌ترين مسائل دوران جديد روبه‌رو ساخت. تداوم اين امر به كاهش قدرت ايران و تثبيت بيش از پيش قدرت انگلستان، و سرانجام بلامنازع شدن قدرت اين كشور در سرتاسر خليج‌ فارس در عصر قاجاريه منجر شد. با حملۀ انگلستان به سواحل ايران و تصرف بوشهر در جريان جنگ هرات، معارضه با حاكميت ايران در خليج‌ فارس و ايران‌زدايي از اين آبراهه بزرگ به اوج رسيد. از اين پس واكنش و تلاش‌هاي گسترده ايرانيان براي حفظ حاكميت در خليج‌ فارس و ارتقاي جايگاه آن در ذهنيت ايرانيان از مجراي توليد مفاهيم، معاني و انگاره‌هاي متناسب با دوران جديد در قالب گفتار جديد خليج‌ فارس‌شناسي آغاز شد. يافته‌هاي اين تحقيق، بر اساس تركيبي از روش  علّي ـ عقلاني، نشان مي‌دهد كه مطبوعات دورۀ قاجاريه اصلي‌ترين نقش را در ارتقاي جايگاه خليج‌ فارس از منطقه‌اي طبيعي به «عضو رئيسۀ پيكرۀ ايران» در قالب گفتار جديد خليج‌ فارس‌شناسي بر عهده داشته‌اند.