جايگاه «كدخدايان» روستاي ارمني ـ مسيحيِ زَرنه در عصر پهلوي با تكيه بر اسنادِ آرشيو آستان ‌قدس رضوي

با تأسيس حكومت پهلوي در سال 1304خورشيدي، كشور ايران تا حدود زيادي از كاركردهاي سنتي مناصب دولتي و پيشامدرن خود جدا شد و شكلي شبه مدرن به خود گرفت. يكي از اين مناصب كه ارتباط منظم و گسترده اي با حكومت يافت، كدخدا بود. با اينكه اقتدار كدخدا گسترده شد، اما در عمل گرفتار ديوانسالاري اداري گشت كه مسئوليتش نظارت همه جانبه بر امور روستاييان و گزارش هاي دقيق و جزئيِ سالانه به حكومت بود. اين نوشته بر آن است تا كاركردها و مسئوليت هاي كدخدا را از لابلاي اسناد خاچيك طهماسيان؛ كدخداي روستاي زَرنه اصفهان در محدوده سال هاي 1309تا 1348، مشخص كند؛ وظايفي كه پيش از آن در تاريخ نگاري مناصب ايران دوره پهلوي، پوشيده مانده و گستردگي و جديد بودنِ اين نظارت‌ها را از سوي كدخداي روستا نشان مي دهد. اين مقاله براساس روش تحقيق تاريخي و بر پايه منابع اسنادي نوشته شده است.