تحليل بافت، ساخت و محيط تشكيل تبخيري‌هاي سازند كُند در برش ساران، البرز مركزي، براساس داده‌هاي صحرايي، پتروگرافي و پراش پرتو ايكس

سازند كُند به سن ائوسن پسين در برش ساران واقع در البرز مركزي، داراي ليتولوژي كربناته، مارني، آذرآواري و تبخيري است و مرز زيرين و بالايي آن به ترتيب با سازندهاي كرج و سرخ پاييني ناپيوسته است. اين برش در بخش قابل‌توجهي از ضخامت خود داراي نهشته‌هاي تبخيري است. براساس مطالعات صحرايي، پتروگرافي و داده‌هاي پراش پرتو ايكس، نهشته‌هاي تبخيري سازند كُند بيشتر شامل كاني‌هاي ژيپس، انيدريت، دولوميت، آهك و كوارتز هستند. مطالعات صحرايي و پتروگرافي نمونه‌هاي مورد مطالعه، حاكي از آن است كه كاني‌ها‌ي ژيپس و انيدريت به سه شكل اوليه (نوع اول)، ثانويه (نوع دوم) و ترشياري (نوع سوم) تشكيل شده و دولوميت‌ها مرتبط با دياژنز اوليه هستند. تبخيري‌هاي اوليه شامل لامينه‌ها و لايه‌هايي از ژيپس مي‌باشند و در محيط زيرآبي كم‌عمق (سالينا) بر اثر تبخير تشكيل شده‌اند. تبخيري‌هاي ثانويه با بافت نودولي، ساخت اينتروليتيك و قفس‌مرغي، در مرحله تدفين كم‌عمق (سبخاي ساحلي) نهشته شده‌اند. در نهايت تبخيري‌هاي نوع سوم با بافت‌هاي آلاباسترين، پرفيروبلاستيك و ساتن‌اسپار در نتيجه رخنمون يافتن تبخيري‌هاي اوليه و ثانويه در شرايط متئوريك فرآتيك به وجود آمده‌اند. فراواني كاني‌هاي تبخيري در برش ساران، به همراه شواهد ديگر در اين نهشته‌ها، بيان‌كننده گسترش شرايط آب و هوايي گرم و خشك در زمان تشكيل سازند كُند است. با توجه به لايه‌اي بودن رسوبات تبخيري سازند كُند در برش ساران، و همراهي آن‌ها با رخساره‌هاي كم‌عمق دريايي و وجود ضخامت قابل توجه نهشته‌هاي آذرآواري سازند كرج در زير اين نهشته‌ها، مي‌توان منبع يون لازم را براي نهشت اين واحدهاي تبخيري، آب درياي ائوسن و همچنين مهاجرت يون‌ها از توف‌هاي قديمي‌تر پيشنهاد كرد.