ارزيابي و بررسي مسئله چندجانبه‌گرايي روابط تجاري ايران با استفاده از روش تاپسيس

همگرايي بيشتر منطقه­اي جهت افزايش توان تجاري و اقتصادي تحت تحريم­هاي غرب، به يكي از مسائل مهم حال حاضر اقتصاد ايران در بخش روابط تجاري تبديل شده است. كشور ايران به عنوان اقتصادي در حال توسعه نيازمند اتخاذ رويكرد چندجانبه­گرايي در روابط تجاري خود با ساير اقتصادهاي جهان به­منظور بهره­وري مناسب از امكانات توليدي ديگر كشورها است. در اين راستا، هدف اصلي اين مقاله بررسي مقايسه­اي دقيق­تر مسئله چندجانبه­گرايي ايران در بخش تجارت خارجي با تمركز بر اتحاديه اقتصادي اوراسيا و سازمان همكاري شانگهاي است. جهت انجام اين تحقيق، از روش ارزيابي عملكرد مبتني بر كارت امتيازي متوازن و رتبه­بندي گزينه­ها براساس تكنيك تاپسيس (TOPSIS) استفاده شده است. نتايج اين تحقيق، رتبه بهتر سازمان همكاري شانگهاي نسبت به اتحاديه اقتصادي اوراسيا جهت پيوستن ايران را براساس چهار حوزه عملكرد مالي، بازار داخلي، فرآيند داخلي، رشد و يادگيري نشان داد. به نظر، وجود سه اقتصاد نوظهور شامل چين، هند و روسيه در سازمان همكاري شانگهاي فرصت­هاي بيشتر تجاري براي اقتصاد ايران نسبت به اتحاديه اقتصادي اوراسيا كه تنها برمحور نفوذ سياسي روسيه فعاليت مي­كند، ايجاد خواهد كرد.

One of the major issues at present in the Iranian economy is a greater regional convergence to increase trade and economic potential under Western sanctions. As a developing economy, Iran needs to adopt a multilateral approach in its trade relations with other world economies in order to properly utilize the production facilities of other countries. In this regard, the main purpose of this article is to examine more closely the issue of Iran's multilateralism in foreign trade with a focus on the Eurasian Economic unio‎n and the Shanghai Cooperation Organization. To do this research, the method of performance evaluation based on Balanced Scorecard and ranking of options based on TOPSIS technique (TOPSIS) is used. The results of this study showed the Shanghai Cooperation Organization's better rank than the Eurasian Economic unio‎n for joining Iran on the basis of four areas of financial performance, internal market, internal process, growth and learning. It seems that the emergence of three emerging economies, including China, India and Russia, in the Shanghai Cooperation Organization will create more business opportunities for the Iranian economy than the Eurasian Economic unio‎n, which operates solely on Russian political influence.