شناسايي عوامل رفتاري مؤثر بر شكست سرمايه گذاران فعال بازار سرمايه ايران با استفاده از نقشه‌هاي شناختي

Identification and analyzing of behaviourial factors affecting investors failure in Irans stock market

موفقيت و شكست مفاهيمي هستند كه ذهن آدمي را از ديرباز به خود مشغول كرده و انسان همواره به دنبال فهميدن راه هاي موفقيت و درك عوامل شكست براي انجام امور مطلوب خود بوده است. سرمايه گذاران بازار سرمايه نيز به عنوان فعالان اقتصادي كه هر روزه موفقيت و شكست را به طرق گوناگون لمس مي كنند، از اين قائله مستثنا نيستند و شناخت عوامل شكست از دغدغه هاي روزانه آن ها است. از آن جا كه مي توان ريشه موفقيت و شكست افراد را در رفتار آن ها جستجو كرد در پژوهش حاضر بر آن شديم تا عوامل رفتاري مؤثر بر شكست سرمايه گذاران فعال در بازار سرمايه ايران را شناسايي كنيم. اين پژوهش از نظر رويكرد، كيفي و از نظر هدف، كاربردي است. همچنين از نظر شيوه جمع آوري دادهها پژوهش پيمايشي محسوب ميگردد. در اين پژوهش داده ها از طريق مصاحبه نيمه هدايت شده با 12 تن از خبرگان بازار سرمايه ايران استخراج شده است. در تحليل داده‌ها نيز از روش‌هاي تحليل نقشه‌هاي شناختي علّي شامل تجزيه‌ و تحليل شاخص‌هاي پيچيدگي، تجزيه‌ و تحليل قلمرو، تحليل مركزيت نسبي، تحليل پيامدها و همچنين تجزيه‌ و تحليل نقشه‌هاي شناختي مشترك استفاده شده است. در نهايت 27 عامل رفتاري مؤثر بر شكست در دو گروه تصميمگيري غيراثربخش و اجراي ناكاراي تصميم اثربخش بدست آمده است و عدم دانش كافي، مؤثر و كارآمد، تجربه غيرموثر و ناكافي و چيدمان استراتژي نامناسب بيشتر از ساير عوامل مؤثر بر شكست در سرمايه گذاري مورد توافق شركت كنندگان در پژوهش بوده است.

In recent decades, identification and analyzing of behaviourial factors affecting investors failure is one of the most important subjects in investment markets. In this research, identification and analyzing the nature of behaviourial factors that cause investors failing at Iran’s stock market is studied. This researchs approach is qualitative and analytical methods is used for. This research from data collection aspect is survey using non-structured interviews and from conclusions usage view is applied. At the framework of this survey, cognitive mapping method is used to map 12 experts of Iran’s stocks market perceptions about the causes of investors failure. In analyzing this map, analyzing methods of cognitive maps is used. Finally conclusions showed that 27 factors affecting investors failure based on mostly 70 percent experts agreement. These 27 factors can be divided into two “Inefficient implementation of effective decision” and “Ineffective decision making" clusters. Also “Lack of adequate, effective and efficient knowledge”, “inefficient and inadequate experience”, and “inappropriate strategy layout” more than other factors affecting the investment failure agreed upon by the participants in the research.