اثر مقادير بيوچار و اسيدهيوميك بر برخي خصوصيات فيزيولوژيكي و عملكرد دانه ذرت (Zea mays L) هيبريد سينگل‌كراس 704 تحت تنش كمبود آب

The Effect of Biochar and Humic Acid Rates on some Phophysiological Characteristics and Grain Yield SC704 Corn (Zea mays L.) Hybrid Under Water Deficit stress

اثر كاربرد مقادير مختلف بيوچار و اسيد هيوميك بر خصوصيات فيزيولوژيكي و عملكرد دانه ذرت هيبريد سينگل كراس 704 تحت تنش كمبود آب طي آزمايشي به­ صورت كرت­ هاي دو بار خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال­هاي زراعي 97-1396 و 98-1397 در مزرعه­ اي واقع در شهرستان اهواز ارزيابي شد. كرت اصلي شامل تنش كمبود آب با سه سطح آبياري، پس از تخليه 30، 40 و 50 درصد ظرفيت زراعي، به ­ترتيب به­ عنوان آبياري مطلوب، تنش ملايم و تنش شديد، كرت فرعي شامل بيوچار با 2 سطح (شاهد، عدم كاربرد بيوچار) و كاربرد 4 تن در هكتار بيوچار و كرت فرعي فرعي شامل اسيد هيوميك با 4 سطح (شاهد، عدم كاربرد اسيد هيوميك)، كاربرد 2، 4 و 6 ليتر در هكتار اسيد هيوميك بودند. نتايج نشان داد كه اثرات برهمكنش تنش كمبود آب و بيوچار، همچنين تنش كمبود آب و اسيد هيوميك بر عملكرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بلال، شاخص كلروفيل فعاليت آنزيم سوپراكسيد ديسموتاز و كاتالاز در سطح احتمال يك درصد معني­دار بودند. در شرايط تنش شديد، عملكرد دانه (36 درصد) تعداد دانه در بلال (22 درصد) و شاخص سطح برگ (36/30 درصد) كاهش و ميزان فعاليت آنزيم سوپراكسيد ديسموتاز (37 درصد) افزايش يافت. اسيد هيوميك بر تمام صفات آزمايش اثر معني­داري داشت. بيشترين عملكرد دانه (18/8995 كيلوگرم در هكتار) مربوط به تيمار آبياري پس از تخليه 40 درصد ظرفيت زراعي و كاربرد 4 تن در هكتار بيوچار بود. در مجموع استفاده از 4 ليتر در هكتار اسيد هيوميك در شرايط تنش رطوبتي متوسط به­ دليل نقش مثبتي كه بر رشد و افزايش 42 درصدي عملكرد نسبت به تيمار تنش شديد و عدم مصرف اسيد هيوميك داشت مي­تواند در شرايط خشك و نيمه ­خشك براي صرفه­ جويي در مصرف آب و كاهش اثرات تنش كمبود آب قابل توصيه باشد.

To evaluate the effect of different rates of biochar and humic acid applications on physiological characteristics and grain yield of single cross 704 hybrid corn under water deficit stress, a split split plot experiment based on a randomized complete block design with three replications, was conducted during two years (2017-19) at Ahvaz. The main plot devoted to water deficit stress, with three levels irrigation (after depleting 30, 40, and 50% of field capacity as optimum irrigation, moderate stress, and severe stress, respectively) and sub-plot to biochar with 2 levels, non-application of biochar (control) and application of 4 tons per hectare of biochar, and the sub-sub plots to humic acid with 4 levels non-application of humic acid (control), and application of 2, 4, and 6 liters per hectare of humic acid. The results showed that the interaction effect of water shortage by biochar stress and water shortage by humic acid stress on grain yield, 1000-grain weight, number of grains per ear, superoxide dismutase, chlorophyll index and catalase were significant at 1% probability level. Under severe stress conditions grain yield (36.54%), number of grain per ear (36%) and leaf area index (30.36%) decreased and activity of superoxide dismutase (37.7%) increased. Acidic acid had a significant effect on all traits under study. The highest grain yield (8995.18 kg.ha-1) was related to irrigation treatment after 40% depletion of field capacity and application of 4 tons per hectare of biochar. Based the results obtained application of 4 liters per hectare of humic acid under moderate moisture stress conditions, could be recommended in arid and semi-arid conditions to save water consumption and reduce the effects of water deficit stress.