الگوي ارزش‌گذاري اقتصادي در طرح‌هاي انتقال آب بين حوضه‌اي مبتني بر روش فرآيند تحليل شبكه‌اي (ANP)

مقدمه و هدف: شناخت و ارزيابي عوامل مؤثر در طرح‌هاي انتقال آب بين حوضه‌اي جهت محاسبه شاخص‌هاي مالي و اقتصادي ضروري است. به دليل وجود پارامترهاي كيفي فراوان در اين طرح‌ها و عدم توانايي در كمي‌سازي آ‌ن‌ها،‌ در اين تحقيق الگوي ارزش‌گذاري اقتصادي ارائه شده است.. مواد و روش­ها: در اين الگو، ابتدا معيارها و شاخص‌هاي اثرگذار با روش تصميم‌گيري چند معياره فرآيند تحليل شبكه‌اي (ANP) اولويت‌بندي شده، سپس با روش‌هاي ارزش‌گذاري مستقيم و نسبي، كمّي سازي شده، و در نهايت دو شاخص مالي نسبت فايده به هزينه (BCR) و ارزش فعلي خالص (NPV) اصلاح و محاسبه مي شوند. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه معيار سياسي و امنيتي، با اختلاف قابل توجهي نسبت به ساير معيارها، در اولويت اول قرار دارد. كاربرد اين الگو در ارزيابي اقتصادي مجدد طرح انتقال آب رودخانه چالوس به دشت هراز نشان داد كه BCR در نرخ تنزيل‌هاي 6 و 8 درصد مرتبط طرح اصلي، به ترتيب 0.2 و 0.14 مي‌باشد و NPV نيز منفي است. ازاينرو اين طرح در حال حاضر و با توجه به كاربرد الگوي ارزش‌گذاري پيشنهادي، اقتصادي نخواهد بود.  بحث و نتيجه‌گيري: به نظر مي‌رسد كه جنبه سياسي و امنيتي طرح‌هاي انتقال آب بين حوضه‌اي از اهميت قابل توجهي برخوردار است. از طرفي ديگر، كمي‌سازي و ارزش‌گذاري پارامترهاي مؤثر نيز مي‌تواند كمك شاياني به ارزيابي دقيق‌تر اقتصادي طرح‌هاي جديد و در حال اجرا كند.