تحليل كيفيت‌هاي بنيادي محيطي مؤثر بر هنجارهاي ادراكي مكان عمومي

تنوع ويژگي‌هاي محيطي و فردي زمينه‌هاي متفاوتي را براي بعد ادراكي مكان فراهم مي‌كند. ماهيت چندبعدي كيفيت‌هاي بنيادي محيطي به‌گونه‌اي است كه روابط متقابل ميان آن‌ها را در ارتباط با مطلوبيت نمايانگر ادراكي مكان، پيچيده نشان مي‌دهد. ويژگي‌هاي بعد ادراكي مكان به‌عنوان برآيند كميت‌ها و كيفيت‌هاي گوناگون محيطي تاكنون در مطالعات مختلف به‌صورت يكپارچه و در ارتباط با كيفيت‌هاي بنيادي ديگر بررسي نشده و روابط علت و معلولي پيچيدۀ كيفيت‌ها در ارتباط با نمايانگر ادراكي مكان مشخص نشده است؛ از اين‌رو سؤال پژوهش حاضر اين است كه نمايانگر ادراكي مكان عمومي تا چه ميزان به‌ كمك كيفيت‌هاي ديگر تبيين مي‌شود و چگونه مي‌توان هنجارهاي آن را ارتقا بخشيد. روش پژوهش حاضر بنيادي است و رويكرد روش‌شناسي آن بر مبناي روش آميخته (كمي-كيفي) است. جمع‌آوري داده‌ها به‌كمك مصاحبه با متخصصان صورت گرفته و تحليل داده‌ها با كاربست نرم‌افزار Smart-PLS انجام شده است. نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد درصد فراواني (94/3 درصد) از نمايانگر ادراكي مكان عمومي، به‌كمك كيفيت‌هاي فضايي، ريخت‌شناسي، كاركردي و اجتماعي قابل‌تبيين و برآورد است. فضا و ريخت افزون‌بر اثرگذاري مستقيم، به‌صورت غيرمستقيم و با اثرگذاري بر كيفيت‌هاي ديگر بر شرايط نمايانگر ادراكي مكان عمومي نيز تأثير مي‌گذارند. اين دو مقوله با ضريب تأ‌ثير مستقيم 0/401، 0/311 و اثرگذاري غيرمستقيم 0/184، 0/612 جزء عوامل مهم مؤثر در اين زمينه هستند؛ از اين‌رو مي‌توان گفت، در فرايند مكان‌‌سازي بايد از سويي اولويت‌هاي برنامه‌ريزي و طراحي ابعاد مختلف مكان، با ميزان اثرگذاري آن‌ها هماهنگ باشد و از سوي ديگر به برهم‌كنش و روابط غيرمستقيم ميان آن‌ها به‌منظور افزايش مطلوبيت هنجارهاي ادراكي مكان توجه شود.