بررسي تأثير احداث ايستگاه مترو بر كاركردهاي اجتماعي و ترافيكي خيابان در شهر تهران (مطالعۀ تطبيقي: ايستگاه‌هاي متروي شادمان و قلهك)

در ميان انواع مختلف حمل‌ونقل عمومي شهري، مترو يكي از سريع‌ترين و پاك‌ترين شبكه‌هاي حمل‌ونقلي است. اگرچه در اين نوع سيستم از مسيري مجزا از خيابان براي جابه‌جايي استفاده شده است، مجزابودن مسير تردد نبايد به غفلت از تأثيرات احداث آن بر معابر و محلات اطراف منجر شود؛ از همين رو پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير احداث ايستگاه مترو بر كاركرد اجتماعي و ترافيكي خيابان انجام شده است. شاخص‌هاي كاركرد اجتماعي و ترافيكي خيابان در اين مقاله با رويكردي جديد و بر اساس تلفيقي از پيشينه‌هاي يافت شده استخراج شده است. روش پژوهش از نوع كمي بوده و گردآوري داده‌ها با پيمايش مبتني بر پرسشنامه پس از تأييد روايي و پايايي صورت گرفته است. در اين راستا 500 پرسشنامه ميان ساكنان محدودۀ ايستگاه‌هاي متروي شادمان و قلهك توزيع شد. اين ساكنان در شعاع 500 متري ايستگاه‌ها سكونت داشتند و پيش از زمان بهره‌برداري از ايستگاه مترو تا زمان انجام پژوهش در محدودۀ مورد نظر ساكن بودند. به‌منظور تحليل داده‌ها، از آزمون‌هاي ميانگين يك جامعه، ميانگين دوجامعه و فريدمن با بهره‌گيري از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. نتايج نشان مي‌دهد احداث ايستگاه مترو سبب تقويت كاركردهاي ترافيكي و اجتماعي خيابان شده، اما تقويت كاركرد ترافيكي بيش از تقويت كاركرد اجتماعي خيابان بوده است. همچنين نتايج نشان مي‌دهد احداث ايستگاه متروي شادمان تأثير بيشتري بر تقويت كاركرد اجتماعي خيابان آزادي در مقايسه با تقويت كاركرد اجتماعي خيابان شريعتي با احداث ايستگاه متروي قلهك داشته است. مقايسۀ تأثير احداث ايستگاه‌هاي متروي شادمان و قلهك بر تغيير كاركرد ترافيكي خيابان نيز نشان مي‌دهد ضمن افزايش كاركرد ترافيكي خيابان‌هاي آزادي و شريعتي، تفاوت معناداري در تقويت كاركرد ترافيكي خيابان‌هاي مورد مطالعه يافت نشد.