تبيين نظري فضاهاي نوظهور شهري و بازتاب فضايي آن در شهر تهران

در چند دهه اخير، در واكنش به خصوصي سازي، امنيتي سازي، اسلامي سازي و افزايش كنترل در فضاهاي عمومي شهري در بستر شهري تهران، مقاومت هاي فضايي بسياري صورت گرفته است. اين ها عمدتاً برآيند كنشگري گروه‌هاي به حاشيه رانده‌شده در فرآيند توليد فضا بوده اند. بازتاب فضايي اين مقاومت هاي فضايي در شهر تهران به‌گونه اي بوده است كه به‌شيوه اي مقطعي و ناپايدار، نظم فضايي حاكم بر شهر تهران را به چالش كشيده و تغيير در سازمان فضايي شهر را به اين جدل ها و تناقضات فضايي پيوند زده است. اين پژوهش ازطريق مفهوم فضاهاي نوظهور به‌دنبال تبيين نظري اين مقاومت هاي فضايي و شناخت مناسبات حاكم بر آن ها است. ابتدا به‌شيوۀ تجربي، توزيع فضايي فضاهاي نوظهور شناسايي و باتوجه به شكل و مناسبات حاكم بر آن ها دسته بندي شد. سپس با استفاده از ماتريس انتخاب، مشاهدات ميداني و مصاحبه با نخبگان، سه گونه فضايي انتخاب شد. داده هاي جمع‌آوري‌شده ازطريق نظريه زمينه اي درقالب فرآيندهاي كدگذاري باز، محوري و انتخابي تجزيه و تحليل شدند. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل داده ها نشان داد كه مقاومت فضايي مقوله‌ هسته اي فضاهاي نوظهور را تشكيل مي دهد. كنشگران شهري ازطريق تاكتيك هاي زندگي روزمره به مقاومت فضايي مي پردازند و از اين طريق به‌دنبال فضايي سازي نيازها و خواسته هاي خود درتقابل با نظم فضايي قدرت و فضاهاي برساخته آن، به مناسب سازي فضا مشغول مي‌شوند. فضاهاي نوظهور برآيند اين مقاومت هاي فضايي است كه مناسبات سرمايه دارانه و انضباطي در آن درمقايسه با فضاهاي ديگر كمتر است.