تأثير كاربرد كودهاي زيستي و بيوچار بر عملكرد كمّي، كيفي و خصوصيات ريشه در توتون (Nicotiana tobacum L.) گرمخانه‌اي تحت شرايط ديم

Effect of Biofertilizer and Biochar Applications on Quantitative, Qualitative Yields and Root Characteristics of Flue-Cured Tobacco (Nicotiana tobacum L.) Under Dryland Farming Condition

توتون به ­عنوان يك محصول با ارزش زراعي در بيش از صد كشور دنيا و در شرايط آب و هوايي مختلف كشت شده و در اقتصاد برخي از كشورها نقش مهمي ايفا مي‌كند. اين تحقيق به منظور بررسي اثر كاربرد ميكوريزا و ازتوباكتر به همراه بيوچار بر عملكرد برگ، خصوصيات ريشه و تركيبات فيتوشيميايي توتون تحت شرايط ديم طي دو سال زراعي 1396-1395 و 1397-1396 در مزرعه مركز تحقيقات و آموزش توتون تيرتاش واقع در استان مازندران انجام گرديد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه فاكتور در چهار تكرار شامل بيوچار در سه سطح (صفر، 4 و 8 تن در هكتار)، ميكوريزا و ازتوباكتر هر كدام در دو سطح (با كاربرد و بدون كاربرد) اجرا شد. بر اساس نتايج، كاربرد 4 تن بيوچار در هكتار موجب افزايش عملكرد تر و خشك به ميزان 26%، وزن خشك ريشه 44%، وزن تر ريشه 37%، طول ريشه 41%، نيكوتين 3%، قند احيا 24% و نسبت قند احيا به نيكوتين 21% در مقايسه با سطح صفر آن شد. اثر ميكويزا و ازتوباكتر بر عملكرد برگ افزايشي اما غيرمعني‌دار بود. بيشترين تاثير ازتوباكتر با 17% افزايش بر محتواي نيكوتين برگ بود. با توجه به عدم وجود اختلاف معني‌دار بين سطوح كاربرد 4 و 8 تن بيوچار در هكتار در اغلب صفات مورد ارزيابي با لحاظ جنبه‌هاي اقتصادي، كاربرد 4 تن بيوچار در هكتار به همراه ميكوريزا و ازتوباكتر با هدف كاهش اثرات منفي ناشي از كمبود آب در مناطق كشت ديم توتون و بهبود رشد آن توصيه مي‌گردد. همچنين كاربرد ازتوباكتر نيز مي‌تواند به­عنوان راهكاري مطلوب در جهت افزايش محتواي نيكوتين برگ تلقي گردد.

Tobacco is cultivated as a valuable crop in more than one hundred countries in different climatic conditions and plays an important role in the economies of some countries.This study was performed to evaluate the effect of mycorrhiza and azotobacter with application of biocahr on tobacco leaf yield, root characteristics and phytochemical components under rainfed conditions for two growing seasons at 2016 and 2017 at the Research Farm of Tirtash Tobacco Research and Education Center of Mazandaran province, Iran. A factorial experiment based on randomized complete block design with four replications and three treatments was performed. Treatments consisted of biochar (B) at three levels (0, 4 and 8 ton/ha), mycorrhiza (M), and azotobacter (A) both at two levels (without and with application). Application of 4 ton/ha biocahr increased fresh yield by 26%, cured yield 26%, root dry weight 44%, root fresh weigth 37%, root length 41%, nicotine 3%, while reduced sugar content 24% and sugar to nicotine ratio by 21% as compared to zero level of biochar application. The effect of mycorrhiza and azotobacter application on tobacco leaf yield but it was not significant, however, azotobacter had the most significant effect on nicotine content (17%). There was a positive and significant correlation between root characteristics and tobacco leaf yield. Due to the lack of significant differences between levels of 4 and 8 tons per hectare of biochar in most of the evaluated traits in terms of economic approach, the use of 4 tons per hectare of biochar along with mycorrhiza and Azotobacter to reduce the adverse of low water effects in rainfed farms and ameliorate the tobacco growth is recommended. Also azotobacter application is considered as desirable factor to increase of nicotine in tobacco.