اثر سـرزني بر عملكرد و خصـوصيات كيفي ارقام چغندرقند (Beta vulgaris L) پاييزه در منطقه گرگان

Effect of Topping on Yield and Qualitative Characteristics of Autumn Sugar Beet (Beta vulgaris L.) Cultivars in Gorgan Condition

برگ‌ها از جمله اندام‌هاي مهم گياهان هستند كه مواد غذايي (نشاسته و قند) در آنجا توليد مي‌گردد. اين مواد صرف نگهداري بافت‌هاي گياهي، رشد و توليد برگ‌هاي جديد مي‌شوند. به ­منظور ارزيابي عملكرد ارقام تجاري چغندرقند پاييزه، توانايي و قدرت توليد برگ‌‌هاي جديد در از بين رفتن آنها در مراحل پاياني رشد، آزمايشي به­ صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار سال 1397 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي ورسن (گرگان) انجام شد. فاكتور اول شامل 6 رقم تجاري چغندرقند پاييزه (5 رقم خارجي و شريف رقم داخلي) و فاكتور دوم شامل عدم سرزني، سرزني در ارديبهشت‌ماه (مرحله مياني رشد) و سرزني در خردادماه (مرحله نهايي رشد) در نظر گرفته شد. بعد از برداشت چغندرقند، عملكرد ريشه و بعضي از خصوصيات مهم كيفي ارقام اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه ارقام تجاري چغندرقند پاييزه از نظر عملكرد و درصد قند (عيار) در سطح يك درصد اختلاف معني‌داري از خود نشان دادند، به طوري­كه بيشترين عملكرد ريشه در رقم جراكاواس و كمترين عملكرد ريشه در رقم ولس مشاهده گرديد. بيشترين درصد قند در رقم ولس و كمترين درصد قند (عيار) در رقم رزاگلد به­ دست آمد. اعمال تيمار سرزني باعث كاهش كمّيت و كيفيت ريشه چغندرقند گرديد وليكن سرزني در ارديبهشت‌ماه نسبت به خرداد ماه كيفيت و عملكرد ريشه چغندرقند را بيشتر كاهش داد، به­ طوري ­كه درصد قند ريشه در سرزني ارديبهشت ماه به ميزان 8/8 درصد و در سرزني خرداد ماه 10/2 درصد نسبت به تيمار شاهد كاهش يافت.

Leaves are one of the most important organs of plants where food (starch and sugar) are produced. These materials are used to maintain plant tissues, growth and production of new leaves. In order to evaluate the commercial fall growing cultivars of sugar beet, their potential to produce new leaves, a factorial experiment based on randomized complete block design was conducted with three replications at Varsan Agricultural Research Station (Gorgan), during 2018 growing season. The first factor consisted of 6 commercial sugar beet cultivars (5 foreign cultivars and Sharif, domestic) and the second factor of two times at toppings in May (middle stage of growth) and June (final stage of growth). Sugar beet root yield and some important quality characteristics were measured after harvesting. The results showed that the commercial cultivars showed significant differences in terms of yield and percentage of sugar (grade) at the one percent level of probability. Highest root yield was obtained from Jrakavas and lowest from veles cultivar. The highest percentage of sugar was due to veles and lowest to Rosagold cultivars. Topping reduced borb quantity and quality of sugar beet root, while May and June toppings reduced quality and yield of sugar beet root by 8.8% and 10.2% respectively as compared to the control treatment. The interaction effect of cultivar × topping was significant in all studied traits except root dry matter.