ايرادها و نقاط ضعف قانون هواي پاك در مقايسه با قانون نحوه جلوگيري از آلودگي هوا

Irregularities and Weaknesses of the Clean Air Act Compared to the Prevention of Air Pollution Act

بعد از گذشت نيم قرن از تدوين اولين ضوابط مرتبط با آلودگي هواي شهرهاي ايران در قانون اصلاح پاره‌اي از مواد و الحاق مواد جديد به قانون شهرداري در سال 1345 و با استفاده از تجارب حاصل از اجراي 22ساله قانون نحوه جلوگيري از آلودگي هوا مصوب 1374، قواي مقننه و مجريه اقدام به تصويب قانون هواي پاك در سال 1396 كردند. اگرچه قانون هواي پاك حاوي نوآوري‌ها و نقاط قوت فراوان است، اما متأسفانه اين قانون داراي نقاط ضعف و ايرادهايي نيز مي‌باشد كه عدم رفع آن‌ها، اجراي صحيح اين قانون را دشوار و موفقيت آن را ناممكن خواهد كرد. بعضي از مهم‌ترين ايرادها و نقاط ضعف اين قانون كه در اين نوشتار مورد بررسي قرار مي‌گيرند عبارت‌اند از: الف- كاهش سرعت عمل در تشخيص وضعيت‌هاي اضطراري آلودگي هوا و اتخاذ اقدام‌هاي لازم در اين وضعيت‌ها؛ ب- تعارض و هم‌پوشاني ميان بعضي مواد؛ پ- كم‌توجهي به پيامدهاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي مبارزه با آلودگي هوا در بعضي موارد؛ ت-عدم اعطاي حق عام دادخواهي به نفع عموم به سازمان حفاظت محيط زيست؛ ث- ايرادهاي متعدد در زمينه ضوابط كيفري بويژه عدم پيش‌بيني رسيدگي قضايي فوري (خارج نوبت) و عدم استفاده از مجازات حبس و ج- مبهم بودن بعضي مواد.

After half a century from the first provisions on air pollution of Iranian cities in the Amendment of Some Provisions and Addendum of New Provisions to the Municipal Act of 1967 and on the basis of experiences gained from 22-year enforcement of the Prevention of Air Pollution Act of 1995, the Iranian legislative and executive branches passed the Clean Air Act in 2017. Although the Clean Air Act contains many innovations and strengths, unfortunately, this Act has also some weaknesses and irregularities which failure to eliminate them would make its implementation hard and its success impossible. Some of the most important irregularities and weaknesses of this Act that will be examined in this paper include the following: reducing the speed of the detection of emergency situations of air pollution and taking necessary measures in these situations; conflicts and overlapping between some of its Provisions, underestimating the social, economic and political consequences of combating air pollution in some cases; failure to grant the general right of public interest litigation to the Department of Environment; numerous irregularities in criminal provisions, notably the lack of prediction of prompt judicial proceedings and non-use of imprisonment punishment, and finally; ambiguity in some Provisions of the said Act.