كاربرد GIS در پيش‌بيني ظرفيت شبكه ريلي ازطريق رگرسيون خطي

سيستم حمل‌ونقل ريلي از تعامل مجموعه‌اي از تجهيزات و عمليات تشكيل‌ شده است كه توانايي و ظرفيت يك سيستم ريلي در حمل‌ونقل بار و مسافر را تعيين مي‌كند. بدين‌منظور، محاسبه ظرفيت و پيش‌بيني نحوه تغييرات آن مهم است و شناخت آن‌ كمك شاياني به ارتقاي سطح بهره‌برداري شبكه ريلي مي‌كند. روش‌هاي گوناگوني براي محاسبه ظرفيت وجود دارد كه با توجه به نوع شبكه و شيوه استفاده از اين روش‌ها، مي‌توان از آنها بهره گرفت. براي محاسبه ظرفيت، از توانمندي‌هاي سيستم‌هاي اطلاعات مكاني استفاده مي‌شود و با كمك يك سيستم اطلاعات مكاني تحت وب، وضعيت ظرفيتي عملياتي شبكه ريلي به‌صورتي نوين و با كارآيي بيشتر از ‌روش‌هاي متداول تعيين مي‌شود. براي اين كار، از محيطي GISمبنا استفاده شده كه به پايگاه داده‌هاي گوناگون شركت راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران، ازجمله پايگاه سير و حركت، متصل شده است و ضمن مشاهده وضعيت فعلي ظرفيتي شبكه، ازطريق رگرسيون خطي چندمتغيره، ظرفيت شبكه ريلي را در آينده تعيين مي‌كند. تحقيق حاضر با استفاده از رگرسيون خطي، ظرفيت راه‌آهن را طي مطالعه‌اي موردي در ايران، براي سه مسير انتخاب‌شده پيش‌بيني مي‌كند و بلاك‌هاي مهم را براي بررسي تأثير پارامترهاي مكاني در تعيين ظرفيت شبكه راه‌آهن، مشخص مي‌كند. با استفاده از داده‌هاي سال 96 (استخراج‌شده از وب سرويس مكاني راه‌آهن)، پيش‌بيني ظرفيت در سال 97 در محيط GIS انجام شد. نتايج نشان داد كه استفاده از ظرفيت مسيرهاي انتخابي براي مسير قطارهاي باري 82%، مسيرهاي مسافري 56% رفت و 62% بازگشت و براي مسيرهاي تركيبي نيز 79% بود. همچنين، دقت پيش‌بيني مدل براي قطارهاي باري 35% بهتر از قطارهاي مسافري است كه اين به‌دليل تفاوت در تغيير سرعت و حداكثر سرعت مجاز درمورد اين دو نوع قطار است. دقت مدل‌سازي با نوع قطعه ارتباط مستقيم دارد؛ بنابراين، در مسير مسافري، ظرفيت مدل‌سازي قطارهاي مسافري تقريباً 45% دقيق‌تر بوده است. به همين ترتيب، در مسير باري، دقت تخمين ظرفيت اين قطارها بيشتر از قطارهاي مسافري و تقريباً 45% بوده است.