تحليل آثار توليد فرش دست‌باف بر معيشت خانوارهاي روستايي شهرستان فسا

در حال حاضر، تنوع‌بخشي به فعاليت‌هاي اقتصادي در مناطق روستايي بيش از پيش مورد توجه قرارگرفته است. در اين ميان، صنعت فرش‌دستباف به علت پيوند ديرينه‌اي كه با مناطق روستايي كشور دارد، بايستي به‌عنوان جزئي از اقتصاد غير زراعي روستايي، در قالب رويكرد معيشتي مورد توجه قرار گيرد. هدف: هدف تحقيق حاضر، بررسي وضعيت توليد و اثرات توليد فرش‌دستباف بر معيشت خانوارهاي روستايي اين شهرستان ميباشد. روش پژوهش: اين تحقيق به روش توصيفي- تحليلي انجام گرديده است. جامعه آماري تحقيق شامل كليه خانوارهاي قاليباف ساكن در روستاهاي شهرستان فسا مي‌باشد. براي محاسبه تعداد حداكثري خانوارهاي نمونه تحقيق، بر مبناي تعداد خانوارهاي ساكن در روستاهاي مورد مطالعه و استفاده از فرمول كوكران، تعداد 372 خانوار نمونه جهت تكميل پرسشنامه‌ها محاسبه گرديد و نهايتاً پرسشنامه‌هاي خانوار با نمونه‌برداري تصادفي از بين خانوارهاي فعال در توليد فرش‌‌دستباف تكميل شده‌اند. براي تجزيه و تحليل داده‌ها نيز از مدل AHP، تحليلهاي آماري و فضايي و نرم‌افزارهايExpert choice ، SPSS و ArcGIS استفاده گرديده است. نتايج: يافته‌هاي تحقيق مؤيد آن است كه توليد فرش‌دستباف به‌تنهايي و يا همراه با دامداري، معيشت غالب 6/26 درصد از خانوارهاي مورد مطالعه را تشكيل مي‌دهد. همچنين بر اساس نتايج پژوهش، روستاهايي كه مهارت بافت فرش دستباف ساكنان آنها به روش سنتي بوده، ميانگين مطلوبيت معيشت خانوارهاي ساكن در آنها، در سطح متوسط يا ضعيف و پايين‌تر از ساير روستاهاي فعال در توليد فرش دستباف مي‌باشد. نتايج آزمون كندال در بررسي ارتباط بين ميزان توليد فرش‌دستباف با سطح مطلوبيت معيشت خانوارهاي مورد مطالعه نيز نشان مي‌دهد كه اين دو متغير با ضريب همبستگي 106/0- با يكديكر در ارتباط مي‌باشند. نوآوري: در اين تحقيق، سطح مطلوبيت معيشت خانوارهاي مورد مطالعه تعيين گرديد و پراكنش روستاهاي داراي فرش‌دستباف به تفكيك ميانگين مطلوبيت معيشت خانوارهاي ساكن در آنها مورد توجه بوده است.

Problem definition: At present, diversification of economic activities in rural areas has become more and more important. In the meantime, the handmade carpet industry, due to its long-standing link with the country's rural areas, should be considered as part of the rural non-farm economy in the form of a livelihood approach. Purpose: The purpose of this study was to investigate the production situation and the effects of handmade carpet production on livelihoods of rural households in this county. Methodology: This is a descriptive-analytical study. The statistical population of the study includes all carpet weaving households residing in the villages of Fasa county. In this study, to calculate the maximum number of sample households, based on the number of households living in the villages studied and using Cochran's formula, 372 sample households were calculated to complete the questionnaires, and finally household questionnaires were completed by random sampling with the help of active people in the production of handmade carpets. AHP model, statistical and spatial analysis, and Expert choice software, SPSS and ArcGIS were also used for data analysis. Results: According to the results of study, in villages where the skill of weaving handmade carpets is traditional, the average livelihood level of households living in them is moderate or weak and lower than other villages active in handmade carpet production. The results of Kendall's test in examining the relationship between the amount of handmade carpet production and the level of livelihood of the studied households also show that these two variables are related to each other with a correlation coefficient of -0.106. Innovation: In this study, the desirability level of livelihoods of households were determined and the distribution of villages has been considered separately from the average desirability of household livelihoods living in them.