معناشناسي تربيت اسلامي مبتني بر متن مقاتل در واقعه عاشورا

The Semantics of Islamic Training on the Basis of the “Maghatel” of the Event of Ashura

هدف اين نوشتار، تبيين معناي تربيت اسلامي در متن واقعه عاشوراست. پرداختن به اين موضوع مي‌تواند به غناي گفتمان و الگوي تربيت اسلامي كمك كند. اين مطالعه، يك تحقيق بنيادي است كه به‌منظور گردآوري داده‌ها از روش اسنادي و فن كتابخانه‌اي بهره برده شده است. مبناي كار، كتب مقاتل نفس‌المهموم، محن‌الابرار، ترجمه لهوف، ابي‌مخنف، قمقام زخار و صمصام بتار و مقتل‌الحسين عليه‌السلام بوده كه براي تحليل داده‌ها از روش تحليل محتواي متن محور استفاده شده است. جامعه آماري اين تحقيق كل عباراتي است كه واژه تربيت و مرادفات آن در آنها بوده است و نمونه نيز به‌طور تمام‌شمار ملحوظ شده است. پس از اتمام جستجو در مقاتل يادشده تعداد 75 عبارت حاوي واژگان تربيت و مرادفات آن به‌دست آمد. يافته‌ها نشان داد كه مباني تربيت، اهداف تربيت، عوامل تربيت، موانع تربيت، مصاديق تربيت، اضداد تربيت، محتواي تربيت و كارگزاران تربيت از مفاهيم اصلي قابل‌بهره‌برداري و استنباط و استخراج از متن مقاتل عاشورا مربوط به واژۀ تربيت اسلامي بوده است. بيشترين عامل هم مربوط به خود شخصيت امام حسين(ع) بوده است كه از ابعاد گوناگون محور تربيت اسلامي محسوب مي‌شوند.

The purpose of this study is to explain the concept of Islamic training in the context of Ashura. Addressing this issue can help improve the discourse and the model of Islamic education. This is a basic research employing documentary and library methods for collecting data. The content of the study included the following books: “Nafas al-Mahmoom, Mehan al-Abrar, translation of Lohoof, Abi Makhnaf, Ghamgham Zokhar, Samsam Batar, and Maghtal al-Hussein (AS). The text-based content analysis method was used to analyze the data. The statistical population of this research included the entire statements involving training and its synonyms, and the sample was selected by total count. Having reviewed all the content, the researchers found out 75 phrases containing the words of training and its synonyms. The findings revealed that the basic concepts of training, training goals, training factors, training barriers, training examples, training counterparts, training content, and training agents comprise the main concepts that could be derived, inferred and extracted from the texts of Maghatel relating to the concept of Islamic training. The most important factor related to the personality of Imam Hussein (AS), who are considered as the axis of Islamic training from various perspectives.