پديد آورندگان :
هادي خامنه، اعظم دانشگاه آزاد واحد تهران مركز، تهران، ايران , بحرينيان، عبدالمجيد دانشگاه شهيد بهشتي، تهران، ايران , ابوالمعالي حسيني، خديجه دانشگاه آزاد واحد رودهن، رودهن، ايران
كليدواژه :
شناختارهاي جرمزا , مجرمان سايبري , شناختارهاي رواني , شناختارهاي فردي , شناختارهاي اجتماعي جرمزا
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: شناختارهاي جرمزا با تضعيف رابطۀ بين استانداردهاي اخلاقي و رفتار شخصي، به نگرش‌هاي مجرمانه به‌عنوان علتهاي اصلي در بروز و حفظ رفتار مجرمانه تأكيد مي‌كنند. هدف اين تحقيق، شناسايي شناختارهاي جرمزا در مجرمان سايبري است.
روش: پژوهش حاضر به لحاظ گردآوري اطلاعات از نوع كيفي و با رويكرد كثرتگرا و با استفاده از روش نظريۀ داده بنياد انجام شده است. جامعۀ آماري آن مجرمان سايبري هستند كه در سال‌هاي 97 و 98 توسط پليس فتاي فاتب دستگيرشده و 23 نفر از آن‌ها از طريق نمونهگيري هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌ها، مصاحبه‌هاي نيمه ساختاريافته و فرم تجديدنظر شدۀ مك‌آدامز بود و مصاحبه‌ها تا رسيدن به اشباع نظري داده‌ها ادامه و پس از پياده‌سازي و استخراج داده‌ها، مدل مفهومي توسعه‌يافته ترسيم شد. در اين تحقيق، ابتدا از تحقيقات انجام‌شده در خصوص شناختارهاي جرمزا و نظريه‌ها بـه عنـوان منبـع داده استفاده و مؤلفه‌هاي شناختارهاي جرمزا شناسايي و مدل مفهومي پيش‌فرض ترسيم شد، سپس به منظور توسعۀ مدل مفهومي شناختارهاي جرمزاي مجرمان سايبري، از روش تحليل روايتي با رويكرد كثرتگرا استفاده شد.
يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه در مجرمان سايبري، شناختارهاي رواني جرمزا (شامل شخصيت وسواس اجبار، اضطرابي، خلقي، جنسي و پرخاشگري)، شناختارهاي فردي جرمزا (شامل سبك‌هاي مقابله با مشكلات، سبك‌هاي هويتي، طرح‌واره‌ها، مكانيسم‌هاي دفاعي و غيره) و شناختارهاي بين فردي و محيطي جرمزا (شامل اختلالات كاركردي خانواده، ارتباط با دوستان، جنس مخالف، تعارض زوجين و مشكلات تحصيل و مدرسه) و در نهايت شناختارهاي اجتماعي جرمزا مشاهده مي‌شود.
نتيجه‌گيري: شناختارهاي جرمزا منجر به شكل‌گيري نگرش‌ها، باورها و هنجارهايي در مجرمان سايبري مي‌شود و با ايجاد ويژگي‌هاي رواني و فردي، بر انگيزه (قصد رفتار مجرمانه) و ارتكاب جرم سايبري در مجرمان تأثير مي‌گذارند. لذا پيشنهاد مي‌شود به دليل ماهيت و ويژگي‌هاي فضاي سايبر، با بهره‌گيري از فنون شناسايي ويژگي‌هاي مجرمان فضاي سايبر، امكان پيشگيري از جرائم سايبري توسط مأموران پليس سايبري به وجود آيد.
چكيده لاتين :
Background and Aim: Criminogenic Cognitions have weakened the relationship between moral standards and personal behavior and they emphasize criminal attitudes as the main reasons in the occurrence and maintenance of criminal behavior. The purpose of this study is to identify Criminogenic Cognitions in cybercriminals.
Research Methodology: The current study has been implemented in terms of data collection a qualitative research with a pluralistic approach and in terms of research method using Grounded Theory. Statistical population of the study consisted of cybercriminals who arrested by Tehran cyber police in 2017 and 2018 and 23 persons of them were selected by targeted sampling. The main research data collection tools were the semi-structured interviews and the revised form of McAdams, which continued till theoretical saturation, then data was implemented and extracted so as to draw the developed conceptual model. At first those researches which have been done toward criminogenic cognitions and theories are utilized as a source of data then, identified criminogenic cognition components are used for drawing the default conceptual model. In order to develop conceptual model of criminogenic cognitions relating to cybercriminals, it was used narrative analysis with a pluralistic approach.
Findings: The findings showed that criminal psychological cognitions (including obsessive-compulsive personality, anxiety, mood, sex and aggression); Individual criminal cognitions (including coping styles, identity styles, schemas, defense mechanisms, etc.), interpersonal and environmental cognitions of the crime (including functional disorders of family, communication with friends, opposite sex, Couples' conflicts and problems with education and school) and finally social-criminal cognitions in cybercriminals are observed.
Conclusion: criminogenic cognitions lead to the formation of attitudes, beliefs and norms in cybercriminals and creation of psychological and personal characteristics affect the motivation (intent of criminal behavior) and committing cybercrimes by criminals. Therefore, it is suggested that due to the nature and characteristics of cyberspace, in spite of identifying techniques and characteristics of cybercriminals, preventative measures will be done by Cyber Police.
