عوامل اثرگذار بر ترس از خرس قهوه‌اي (Ursus arctos) در بين ساكنان مناطق حفاظت‌شده استان البرز

Factors Affecting Local People’s Fear of Brown Bears (Ursus Arctos) in Protected Areas of Alborz Province

ترس از گوشت خواران در جوامع محلي ساكن در زيستگاه گوشت خواران، حفاظت و مديريت اين جانوران را با چالش جدي روبرو كرده است. اين رفتار مي‌تواند بر نگرش مردم درباره حيات وحش تأثيرگذار باشد و حفاظت و مديريت اين گوشت خواران را با مشكل روبرو كند. هدف از پژوهش حاضر، بررسي عوامل مؤثر بر ترس روستاييان از خرس قهوه‌اي در منطقه حفاظت¬شده البرز مركزي جنوبي و منطقه شكارممنوع طالقان در استان البرز است. به‌منظور بررسي نقش برخي متغيرهاي فردي و تجربي، با طراحي پرسشنامه‌، اطلاعات لازم از 200 نفر از ساكنان 70 روستا در زيستگاه‌هاي خرس قهوه‌اي در فاصله زمستان 1397 تا تابستان 1398 جمع‌آوري شد. تأثير متغيرهاي مستقل برداشت‌شده بر اظهار ترس مصاحبه‌شوندگان از حضور خرس، با استفاده از روش رگرسيون منطقي دوتايي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. بر اساس نتايج به‌دست آمده، متغيرهاي تجربه حمله خرس به باغ ميوه پاسخگويان در يك سال گذشته، باور به نقش خرس در احياي مراتع و جنگل‌ها، جنسيت بوميان مناطق مورد مطالعه، باور به اين كه خرس امنيت مردم را به خطر مي‌اندازد و همچنين نگراني از سلامتي، تأثير معناداري بر اظهار ترس ساكنان مناطق مورد مطالعه از خرس قهوه‌اي داشت. طراحي و اجراي برنامه‌هاي آموزشي و مشاركت مردمي براي افزايش آگاهي ساكنان درباره خرس قهوه‌اي و درگيرساختن آنان در شناسايي راهكارهاي همزيستي با خرس مي‌تواند در كاهش ترس مردم مؤثر باشد.

Wildlife management and conservation is challenged by public perceptions and fear of carnivores in communities living in close proximity to wild habitats, where large carnivores occur. Fear of carnivores influences people's attitudes towards wild animals, further exacerbating the problems associated with effective conservation and management of wildlife. Here, we aimed to investigate the factors affecting rural attitudes towards brown bears in two protected areas (Southern-Central Alborz protected area and Taleghan prohibited hunting area) in Alborz province. To evaluate the effect of participant and experimental variables, we used a questionnaire survey. Data were collected from 200 randomly chosen residents from 70 villages across both study areas between winter of 2018 and summer of 2019. Binomial Logistic Regression was used to analyze the effect of independent variables on interviewees' fear of coexistence with brown bears. Our results revealed that experiences of brown bear attacks on orchards, respondents’ belief of bears’ role in reforestation, gender, respondents’ belief that bears jeopardize people’s safety, and respondents’ concern for coexisting with brown bears play a significant role in shaping human fear towards this species. Development and implementation of educational programs to reduce local people’s fear of large carnivores and improving the sense of public participation in wildlife conservation and management programs, particularly in villages located in or adjacent to protected areas, are highly recommended.