ارزيابي همبستگي بين خدمت بوم‌شناختي گرده‌افشاني و سنجه‌هاي الگوي سيماي سرزمين (منطقه مورد مطالعه: استان قزوين)

Evaluating the Correlation Between Pollination Ecosystem Service and Landscape Pattern metrics (Case Study: Qazvin Province)

گرده‌افشاني يك خدمت بوم‌شناختي با ارزش اقتصادي غيرقابل انكار است كه با رفاه انسان و سلامت بوم‌شناختي سيماي ‌سرزمين مرتبط است. اين مطالعه با هدف ارزيابي همبستگي بين پيچيدگي سيماي ‌سرزمين و خدمت گرده‌افشاني (زنبور) در مقياس سيماي ‌سرزمين استان قزوين انجام شده است. در اين مطالعه، سنجه‌هاي الگوي سيماي ‌سرزمين (تعداد لكه، غناي لكه، تراكم حاشيه و تنوع شانون) به عنوان شاخصي براي ارزيابي پيچيدگي سيماي سرزمين، با الگوريتم مدل ساز در نرم‌افزار ArcGIS و خدمت گرده‌افشاني با مدل InVEST استخراج شد. همبستگي بين خدمت گرده‌‌افشاني و پيچيدگي سيماي سرزمين در محيط SPSS محاسبه شد. نتايج همبستگي بين خدمت گرده‌افشاني و سنجه‌هاي الگوي سيماي ‌سرزمين نشان داد همبستگي بين گرده‌افشاني و تنوع شانون با رگرسيون خطي، مناسب‌ترين نتيجه را در پي داشته و داراي رابطه معني‌دار در سطح 0/01 است (**0/420). همبستگي ديگر سنجه‌هاي الگوي سيماي‌سرزمين با گرده‌افشاني، با رگرسيون درجه 2 مناسب تشخيص داده شد. همبستگي تعداد لكه (**0/171) و غناي لكه (**0/352) در سطح 0/01 معني‌دار بوده و همبستگي تراكم حاشيه معني‌دار نبود (0/002). نتايج مطالعه نشان داد كه در تعداد و غناي لكه كمتر، همبستگي مثبت و در تعداد و غناي لكه بيشتر، همبستگي منفي وجود دارد كه نشان¬دهنده اثر تكه‌تكه‌شدگي بر ارائه خدمت گرده‌افشاني است. نتايج اين مطالعه مي‌تواند در برنامه‌ريزي سيستم‌هاي كشاورزي و مديريت تنوع زيستي به¬منظور حفظ فرايندهاي بوم‌شناختي كاربرد داشته باشد.

Pollination is an ecological service with high economic values related to human and ecological wellbeing. This study aims to evaluate the correlation between landscape complexity and pollination service (bee) in Qazvin province at the landscape scale. Landscape pattern metrics (Number of Patches (NP), Patch Richness (PR), Edge Density (ED), and Shannon Index (H)), as a proxy of landscape complexity, were calculated by the model builder in the ArcGIS and pollination service was generated by InVEST. The correlation between landscape complexity and pollination service was evaluated by SPSS software. Results of the correlation between landscape metrics and pollination service, using Linear regression, showed that H has the highest and the most significant relationship with pollination at the 0.01 level (0.420**). Correlation between other metrics and pollination was found to better explauned by Quadratic regression, showing a significant correlation with NP (0.171**) and PR (0.352**) at the 0.01 level and a non-significant relationship with ED (0.002). It was concluded from our results that in the low NP and PR, correlation is high and positive, and in the high NP and PR, correlation is negative, indicating the effect of fragmentation on pollination service. The results of this study can be used in agricultural system planning and biodiversity management to preserve the ecological processes.