تعيين تيپ‌هاي آميزشي جدايه‌هاي قارچ Pyrenophora graminea، عامل لكه نواري جو در شمال غرب ايران

Determination of mating type idiomorphs of Pyrenophora graminea isolates, the causal agent of barley leaf stripe in northwest of Iran

لكه نواري جو با عامل Pyrenophora graminea يكي از مهم‌ترين و مخرب‌ترين بيماري‌هاي جو محسوب مي‌شود. در طي سال زراعي 1395، 121 جدايه P. graminea از مزارع جو استان‌هاي آذربايجان‌غربي (مياندوآب)، آذربايجان‌شرقي (ميانه)، اردبيل (برجلو) و زنجان (خرمدره) جداسازي شد. پس از شناسايي ريخت‌شناختي و مولكولي جدايه‌ها با آغازگرهاي اختصاصي گونه، آغازگرهاي تيپ آميزشي بر اساس نواحي منطقه حفاظت شده α از ايديومورف MAT-1 و منطقه HMG از ايديومورف MAT-2 طراحي گرديد و فراواني ايديومورف‌هاي تيپ‌هاي آميزشي جدايه‌هاي P. graminea به روش Multiplex PCR مورد مطالعه قرار گرفت. از مجموع 121 جدايه، 56 جدايه داراي تيپ آميزشي MAT-1 و 65 جدايه داراي تيپ آميزشي MAT-2 در كل جمعيت‌ها بودند. در بين شش جمعيت مورد آزمايش، در جمعيت‌هاي خرمدره مزرعه (1) و مياندوآب به ترتيب جدايه‌هايي با تيپ آميزشي MAT-1 و MAT-2 از فراواني بيشتري برخوردار بودند. با توجه به نتايج آزمون كاي اسكوئر (X2)، جمعيت‌هاي ميانه، اردبيل ( مزرعه 1 و 2) و خرمدره مزرعه (2) نسبت به جمعيت‌هاي مياندوآب و خرمدره مزرعه (1)، فاقد اختلاف معني‌داري بودند. بنابراين، به نظر مي‌رسد چهار جمعيت مربوطه داراي پتانسيل توليدمثل جنسي بالاتري نسبت به جمعيت‌هاي مياندوآب و خرمدره مزرعه (1) باشند. به علاوه، جدايه‌ها از همه جمعيت‌ها جهت ارزيابي وضعيت باروري جنسي آنها از طريق تلاقي متقابل با تيپ‌هاي آميزشي مخالف مورد بررسي قرار گرفتند. پس از گذشت شش ماه سودوتسيوم‌ها تشكيل گرديد اما فاقد آسك و آسكوسپور بالغ بودند.

Barley leaf stripe caused by the fungus Pyrenophora graminea, is one of the most important and devastating barley diseases in Iran. A total of 121 P. graminea isolates was recovered from cultivated barley in West Azerbaijan (Miyandoab region), East Azerbaijan (Miyaneh region), Ardebil (Ardebil region) and Zanjan (Khorramdareh region) provinces in 2016. After morphological and molecular identification, mating type primers were designed based on a conserved DNA binding (alpha domain) in MAT-1 and the high mobility group (HMG) domain in MAT-2. Frequency of mating type idiomorphs of P. graminea isolates were done by Multiplex PCR. Among 121 isolates, 56 isolates amplified by MAT-1 primer and 65 isolates by MAT-2 primer. Frequencies of two mating types in Khorramdareh (1) and Miyandoab populations had an excess of the MAT-1 and MAT-2 alleles, respectively. According to the results of the Chi-square test (X2), Miyaneh, Ardebil (1 and 2) and Khoramdareh (2) populations had not significant difference in compared with Khorramdareh (1) and Miyandoab populations. Therefore, these four populations have the highest potential for sexual reproduction than the two populations of Miyandoab and Khorramdareh (1). In addition, isolates from all of the populations were studied to evaluate the sexual fertility through directed crossing with opposite mating types. After six months, pseudothecia formed in media without mature asci and ascospores.