رويكرد متكلمان اسلامي به عقل در نظريه هاي كلامي

متفكران اسلامي از بدو شكل گيري فرهنگ وتمدن اسلام در تفسير متون اسلامي ونحوه ي استنباط و بهره گيري از آن متون مقدس درهستي شناسي و اصول عقيدتي وبكارگيري آنها در دستورالعمل وراه و روش مسلماني (فقه) ،ديدگاههاي گوناگوني ارايه داده ند، از اين رو جهت گيري هاي مختلف، پديد آمده ومنشاء مكاتب گوناگون كلامي وفقهي شده است؛برخي به ظواهر متون بدون هر گونه تاويل وتفسير عمل كرده و با هرگونه خرد ورزي ودخالت عقل در اين عرصه مخالفت نمودند وگروهي ديگر، براي عقل اهميت فراواني قايل شده وآيات و روايات را ازاين رهگذر تاويل وتفسير نمودند؛ كه درنتيجه موجب پيدايش نحله هاي كلامي متعدد،چون؛عدليه ، اشاعره و ماتريديه وظاهريه و....شده است واز سوي ديگر همين طرز تفكر در عرصه فقه ومباني استنباط موثر افتاده و مكاتب فقهي گوناگوني چون ، اصحاب راي ، حديث،وظاهريه و.... را در اهل سنت و روشهاي اصولي واخباري را در شيعه اماميه پديد آورده است،اين پژوهش به روش تحليلي وتوصيفي و با تطبيق آراء گوناگون متفكران اين مكاتب به اين نتيجه دست يافته است كه گرچه همه‌ي انديشمندان اسلامي درتحقيقات و مطالعات كلامي وفقهي اهداف واصول مشترك داشته اند ، ولي رويكرد آنان به عقل درمواجهه با نصوص ،موجب تعدد روشها ونگرش‌ها، در عرصه هاي نظري و عملي شده است.

No abstract