ارزيابي موانع مصرف و خريد ماهي در ميان گروه‌هاي مختلف مصرف‌كننده (موردي: پرسنل آجا)

An evaluating of Barriers to Fish Consumption and Purchase acrossS Different Consumer Groups (Case Study: army Personnel)

با توجه به نقش ارزشمند ماهي در سلامتي و اهميت آن در سبد غذايي خانوارها، پژوهش حاضر با هدف بررسي وضعيت مصرف ماهي تازه و فرآورده‌هاي شيلاتي و تحليل موانع مصرف ماهي در بين پرسنل ارتش انجام شد. اين پژوهش در ميان 306 نفر از پرسنل آجا از طريق توزيع پرسشنامه در استان‌هاي تهران، مازندران، گلستان و خراسان رضوي صورت گرفت. تحليل واريانس جهت شناسايي اختلاف‌هاي معنادار در ميان سه گروه مصرف‌كننده (مصرف‌كنندگان با مصرف ماهي هفتگي، ماهانه و سالانه) صورت گرفت و تفاوت‌هاي جمعيت‌شناختي نيز از طريق آناليز واريانس و آزمون t مستقل بدست آمد. سرانه مصرف ماهي، كنسرو ماهي و كل، به‌ترتيب 4.3, 1.2 و 5.5 كيلوگرم بدست آمد. تنها 7/8 درصد از خانوارها به‌صورت هفتگي ماهي مصرف مي‌كردند. نتايج نشان داد كه باصرفه‌تر بودن گوشت مرغ نسبت به ماهي (به‌ويژه در خانوارهاي با توان مالي كم)، قدرت خريد كم خانوارها (به‌ويژه خانوارهاي شمالي)، مخاطره‌آميز بودن مصرف ماهي، نارضايتي از كيفيت ماهيان عرضه‌شده (به‌ويژه در بين افراد با مهارت كم و با تحصيلات ديپلم)، عدم دسترسي آسان به ماهي (به‌ويژه در مشهد و شهريار)، گرايش به راحت‌طلبي، دشواري آماده‌سازي ماهي و نداشتن مهارت لازم در انتخاب، آماده‌سازي و طبخ ماهي (به‌ويژه در شهرهاي غيرساحلي) دلايل اصلي مصرف كم ماهي در خانوارهاي آجا مي‌باشد. نتايج اين مطالعه مي‌تواند در برنامه‌ريزي هاي آموزشي و اجرايي مسئولان كشوري و لشكري ذيربط جهت ترغيب خانوارها به مصرف ماهي و مداخلۀ به موقع جهت اصلاح آن ياري‌دهنده باشد.

Regarding the valuable role of fish in health and its importance in household food basket, the present study aimed to investigate the status of fresh fish and fishery products consumption and to analyze the barriers to fish consumption among army personnel. The research was conducted among 306 army personnel through administering a questionnaire in Tehran, Mazandaran, Golestan and Khorasan Razavi provinces. Analysis of variance was conducted to identify significant differences across the three consumer groups (consumers with weekly, monthly, and yearly fish consumption) and demographic differences were also identified through analysis of variance and independent samples t-tests. Findings revealed that per capita consumption for fish, canned fish, and overall consumption was 4.3, 1.2, and 5.5 kg, respectively. Only 7.8% of households had fish in their weekly consumption. Findings also indicated that the more affordability of chicken compared to fish (particularly in household with less financial potential), having less purchase power among household (especially in northern household), the risk of using fish, dissatisfaction with fish quality (especially among less knowledgeable household with diploma degree), Lack of easy availability of fish (particularly in Mashhad and Shahriar), convenience orientation, difficulty preparing fish and being less expertised regarding selecting, preparing and cooking of fish (especially in non-coastal areas and among the youth) were among the main factors leading to decreasing fish consumption among Army households. The results of this study can in the educational and executive planning of the relevant national and military authorities to encourage households to consume fish and timely intervention to improve it be helpful.