عنوان مقاله :
ساختار، ويژگيها و كاركردهاي ژانر طبقاتالصوفيه با تاكيد بر طبقاتالصوفيه سلمي و خواجه عبدالله انصاري
عنوان به زبان ديگر :
The Structure, Characteristics, and Functions of the ‘Tabaqat Alsufia’ Genre )Emphasizing Tabaqat Alsufia of Solami and Khajeh Abdullah Ansari)
پديد آورندگان :
نيك منش، مهدي دانشگاه الزهرا، تهران، ايران , واعظ زاده، فائزه دانشگاه الزهرا، تهران، ايران
كليدواژه :
ادبيات عرفاني , تذكره عرفاني , طبقات الصوفيه , ژانر
چكيده فارسي :
مجموعه ميراث گرانبهاي ادبيات عرفاني را، با وجود تنوع مضامين و موضوعات، ميتوان در دسته بندي كلي متون تفسيري و آثار تعليمي و شرح حال نويسي طبقه بندي كرد. اين آثار ازنظر موضوعي همپاي نمونه هاي غيرعرفاني خود حركت كرده است؛ اما شيوه و سبك صوفيه در ورود به اين موضوعات همواره ويژه خود بوده است. اين پژوهش براي شناسايي شاخهاي از مجموعه تذكره نويسي عرفاني با عنوان متون «طبقات الصوفيه» و تبيين جايگاه ژانريك اين آثار انجام شده است. بررسي سير تاريخي طبقات نويسي و به ويژه طبقات الصوفيه نگاري و ارزيابي نمونه هاي موجود نشان ميدهد كه ميتوان دو اثر طبقات الصوفيه ابوعبدالرحمن سلمي نيشابوري و طبقات الصوفيه خواجه عبدالله انصاري را بهترتيب كاملترين و بهترين نمونه ها در اين گونه ادبي عرفاني دانست. همچنين با مقايسه اجمالي طبقات الصوفيه با گونه هاي مختلف ژانر تاريخ نگاري و تذكره هاي عرفاني و مطالعه ويژگيهاي نمونه هاي برتر ميتوان فهميد جنبه ثبت و ضبط وقايع، طبقات الصوفيه را به تاريخ نگاري منسوب ميكند و ويژگي شرح حال افراد، آن را به تذكره نويسي پيوند ميدهد؛ اما ساختار ويژه طبقات الصوفيه و رسالت طبقه بندي دوره هاي عرفاني به همراه كاركردهاي متعدد اين گونه خاص مانند ارشاد و تعليم صوفيه، انتقال ارزشها و باورهاي اجتماعي و فرهنگي دورههاي مختلف، بيان آداب و رسوم اجتماعي و فرقهاي و غيره اهميتي بالاتر از ثبت وقايع و شرح حالنويسي داشته است. اين ويژگيها به اندازه اي بااهميت و خاص است كه طبقات الصوفيه را ژانري مستقل در حوزه ادبيات عرفاني معرفي ميكند.
چكيده لاتين :
The collection of the precious heritage of mystical literature, despite the variety of themes and
subjects, falls into the general category of interpretive texts, educational works, and biographies.
Although these works have thematically followed their non-mystical examples, the style of Sufism
in entering these categories has always been special. The present study seeks to identify a part of
the collection of mystical memoirs entitled Tabaqat Alsufia and to explain the genre position of
these works. Investigating the historical course of ‘class writing’ and especially Tabaqat Alsufia
and case evaluation of existing samples shows that the two works of Tabaqat Alsufia by Abu Abdul
Rahman Solami Neyshabouri and Tabaqat Alsufia by Khajeh Abdullah Ansari can be considered as
the most complete and best examples in the literary-mystical genre. Also, a brief comparison of
Tabaqat Alsufia with different genres of historiography and mystical memoirs and the study of the
characteristics of superior examples show that although the aspect of recording events of Tabaqat
Alsufia is attributed to historiography, it is also attributed to the biography. Also, the biography
feature links people to the autobiography, but the special structure of Tabaqat Alsufia and the
mission of classifying the mystical periods along with the various functions of this particular
species, such as Sufi guidance and education, transmission of social and cultural values and beliefs
of different periods, the expression of social and sectarian customs and traditions have been more
important than the recording of events and biographies. Such features are so obvious and special
that they introduce Tabaqat Alsufia as an independent genre in the field of mystical literature.
عنوان نشريه :
مجله پژوهش هاي ادب عرفاني (گوهر گويا)
