كليدواژه :
استاد عرفان , ادبيات عرفاني , سير و سلوك , پير طريق , مولوي , مثنوي
چكيده فارسي :
يكي از مباحث پرچالش در تربيت عرفاني، مسيله نياز سالك به استاد و بايستگي آن در سلوك عرفاني است؛ ولي بزرگان عرفان به دلايلي از ارايه بحث علمي و برهاني در اين زمينه پرهيز كرده اند؛ ازاين رو با وجود اهميت بسيار مسئله، كاركردهايي كه استاد مي تواند در تربيت سالك داشته باشد، تبيين و تحليل كافي نشده است. در ميان عارفان مسلمان، جلال الدين محمد مولوي با پذيرش اصل استادمحوري در سلوك، به تبيين دقيق عرفاني ابعاد اين مسيله پرداخته است. در اين پژوهش تلاش شده است تا بيش از شصت بيت ناظر به مسيله يادشده از دفترهاي مختلف مثنوي استخراج شود؛ سپس با شيوه توصيفي تحليلي و با روش تحليل محتواي ابيات، ديدگاه مولوي درباره بايستگي استاد در سيروسلوك عرفاني در هريك از ابعاد شناختي و رفتاري بازخواني و تحليل مي شود.براساس يافته هاي اين پژوهش، چهار كاركرد استاد در بعد شناختي، يعني شناخت راه و مقصد، شناخت آفات و موانع، شناخت حوادث كشف و شهودي و شناخت تفاوت شاكله سالكان و نيز پنج كاركرد در حوزه رفتاري، يعني دستگيري و مراقبت براي ترقي به مقامات بالاتر، سرعت و سهولت بخشيدن به سير، تاثير ولايت باطني استاد، رفع آفات، خطرات و موانع و دفع ضررهاي محتمل ناشي از نبود استاد، شناخته و دسته بندي شد كه اين پژوهش نتيجه آنها را از نظر مولوي بدون راهنمايي، همراهي و دستگيري استاد خبره طريقت، ناممكن مي داند.
چكيده لاتين :
One of the most challenging topics in mystical education is the need of the seeker for a teacher and
its necessity in mystical behavior, but the great mystics for some reason have refused to provide
scientific and argumentative discussion in this field. Despite the importance of the issue, the
functions a teacher can have in training the seeker have not been sufficiently explained and
analyzed. Among Muslim mystics, Jalaluddin Mohammad Rumi, by accepting the principle of
master-centeredness in conduct, has given a mystical explanation of the dimensions of such issue.
In the present study, an attempt has been made to extract more than sixty verses related to the issue
from different chapters of Masnavi to describe Rumi’s view on the necessity of a teacher in the
mystical journey in the cognitive and behavioral dimensions by the descriptive-analytical method
and by analyzing the content of verses. Based on the findings of this study, four functions of the
teacher in the cognitive dimension, namely, knowing the path and destination, recognizing
obstacles, diagnosing detective and intuitive events, and recognizing the difference in seekers’
structure were identified. Also, five functions in the behavioral field, namely, the care for
promotion to higher levels, speeding up and facilitating the journey, the effect of the teacher’s inner
guardianship, removing obstacles, and eliminating possible harms due to the absence of a teacher
were categorized. Based on the results of this study, it is impossible to achieve all such factors
according to Rumi without the guidance and support of a teacher.
