عنوان مقاله :
پژوهشي در سير روايي-عرفاني گزارة مشهورِ «الطرق الي الله بعدد انفاس الخلايق»
عنوان به زبان ديگر :
Investigating the Narrative-Mystical Course of the Famous Phrase ‘The Ways to God Are As Many As the Number of Human Beings’
پديد آورندگان :
رستاد، الهام مركز آموزش عالي اقليد - گروه زبان و ادبيات فارسي، اقليد، ايران , محمودي، علي محمد دانشگاه سلمان فارسي - گروه زبان و ادبيات فارسي، كازرون، ايران
كليدواژه :
«الطرق الي الله بعدد انفاس الخلائق» , تحليل روايي , ديدگاه علما , تأويلات عرفاني
چكيده فارسي :
راه هدايت و چگونگي رسيدن به خدا يكي از موضوعات بحث‌برانگيز ديني بوده است. در اين ميان عبارت معروف «الطرق الي الله بعدد انفاس الخلايق» بر دامنة مناقشات افزوده است؛ زيرا شائبة تكثرگرايي و پلوراليسم ديني را تقويت مي‌كند؛ ازاين‌رو محل بحث و تأويل بسيار قرار گرفته است؛ عده‌اي با اين فرض كه عبارت يادشده، حديث نبوي است و عده‌اي ديگر ازآن‌رو كه عبارتي منقول از برخي عارفان بزرگ است، واژة «طُرُق» را تأويل و تفسير كرده‌اند.
در اين پژوهش، عبارت بالا ازنظر تاريخي و روايي بررسي مي‌شود؛ اينكه از چه زماني اين عبارت به متون عرفاني و تفسيري وارد شد و آيا اين سخن به‌راستي حديث نبوي است، موضوعات بررسي‌شده در اين مقاله است. همچنين معناي «طرق» ازنظر لغوي، اصطلاحي و تأويلات فقيهان و عارفان بررسي مي‌شود. يافته‌هاي اين پژوهش به شيوة توصيفي ـ تحليلي نگاشته شده است و نشان مي‌دهد عين عبارت يادشده در ميان متون اسلامي تا پيش از قرن هفتم و هشتم نيامده است؛ هرچند ردپايي از جملات مشابه در كتاب‌هاي كهن تصوف ديده مي‌شود، تلقي حديث نبوي از آن امري نادرست است؛ زيرا اين عبارت در متون معتبر حديث نيامده است. معاني و تأويلات عالمان و عارفان از واژة «طُرق» را مي‌توان ذيل اين عنوان‌ها قرار داد: تنوع اديان؛ برهان‌هاي وجود خداوند؛ راه‌هاي معرفت؛ مقامات عرفاني؛ شيوه‌هاي مختلف سلوك؛ انواع ايمان و اسماي الهي.
چكيده لاتين :
The path of guidance and how to reach God has been one of the most controversial issues in
religion. Among these is the famous phrase ‘the ways to God are as many as the number of human
beings’ leading to the increased scope of controversy as it reinforces the flaws of religious
pluralism and pluralism. Hence, it has been the subject of much discussion. Some interpreted the
word ‘ways’ with the assumption that it is a prophetic hadith and others with the assumption that it
is quoted from great mystics. What has been studied in this research is the study of the above
phrase from a historical and narrative perspective. The questions posed in this study are: 1) Since
when has this phrase entered mystical and interpretive texts?; 2) Is it really a prophetic hadith? In
addition, the meaning of ‘ways’ has been studied from the lexical and idiomatic dimensions based
on the interpretations of mystics. The findings of the present descriptive-analytical study showed
that the same phrase did not appear in Islamic texts before the seventh and eighth centuries AH
although traces of similar sentences can be seen in the ancient books of Sufism. It is also wrong to
consider it as a prophetic hadith because it has not been mentioned in authentic books. The
meanings and interpretations of scholars and mystics of the word ‘ways’ can be placed under the
following titles: diversity of religions, proofs of God's existence, ways of knowledge, mystical
authorities, different ways of conduct, types of faith, and divine names.
عنوان نشريه :
مجله پژوهش هاي ادب عرفاني (گوهر گويا)
