برخي ويژگي هاي ريختي ماهي سه‌خاره Gasterosteus aculeatus Linnaeus, 1758 در مصب رودخانه‌هاي گرگان‌رود و قره‌سو، استان گلستان

Some morphological characteristics of three-spined stickleback Gasterosteus aculeatus Linnaeus, 1758 in Gorgan-rud and Qarah-su River estuaries, Golestan Province

تعيين ويژگي‌هاي ريختي گونه‌هاي غير‌بومي يكي از موضوعات مهم بوم‌شناختي است كه مي‌تواند در مديريت بوم‌سازگان مورد استفاده قرار گيرد. در اين پژوهش، برخي ويژگي‌هاي ريختي ماهي سه‌خاره Gasterosteus aculeatus Linnaeus, 1758 در مصب رودخانه‌هاي گرگان‌رود و قره‌سو مورد بررسي قرار گرفت. تعداد 147 عدد ماهي با استفاده از تور پره با چشمه 0/5 سانتي‌متري از بهمن 1392 تا فروردين 1393 جمع‌آوري گرديد. نمونه‌ها زيست-سنجي و بوسيله اتوليت تعيين سن شدند. نتايج نشان‌داد كه حداكثر سن ماهيان نر و ماده به ترتيب 2 و 3 سال بود. بزرگ‌ترين نمونه طولي و وزني به‌ترتيب برابر با 7/62 سانتي‌متر و7/43 گرم مربوط به جنس ماده در رودخانه گرگان‌رود و 6/93 سانتي‌متر و 4/43 گرم مربوط به جنس ماده در رودخانه قره‌سو مشاهده شد. الگوي رشد براي هر دو جنس‌ در هر دو مصب رودخانه گرگان‌رود و قره‌سو، آلومتريك مثبت بود. صفات ارتفاع و عرض بدن، ابتداي باله پشتي تا ابتداي باله مخرجي، قطر چشم، ابتداي پوزه تا انتهاي باله پشتي و طول قاعده باله سينه‌اي از اهميت بالاتري نسبت به بقيه صفات در جداسازي دو جمعيت مصب رودخانه گرگان‌رود و قره‌سو برخوردارند. همچنين در بررسي انگل‌هاي ماكروسكوپي ماهيان سه‌خاره در اندام‌هاي داخلي، انگل كورينوزوما استروموزوم، Corynoso mastrumasum يافت شد. به نظرمي‌رسد ماهي غيربومي سه‌خاره ممكن است به دليل ميزبان بودن اين انگل و انتقال در چرخه غذايي، خطري جدي براي رشد و بقاي ساير ماهيان در حوضه درياي خزر باشد.

Determining morphological characteristics of exotic species is one of the important aspects to ecological studies that can be used in ecosystem management. In this research, some morphological characteristics of three-spined stickleback Gasterosteus aculeatus Linnaeus, 1758 in Gorgan-rud and Qarah-su River estuaries are surveyed. 147 specimens were collected using beach-seine with 0.5 cm mesh from February 2014 to April 2014. Samples were being biometry and age determination was done by otolith. Results showed that maximum age were 2+ and 3+ in male and female, respectively. The maximum length and weight were observed 7.62 cm and 7.43 gr and 6.93 cm and 4.43 gr in female genus in Gorgan-rud and Qarah-Su River estuaries, respectively. The growth model was positive allo-metric in female and male in Gorgan-Rud and Qarah-su Rivers. It was indicated body height and width, distance between initial dorsal fin and anal fin, eye diameter, distance between snout to end of dorsal fin and pectoral fin length showed more importance in distinguishing two populations from Gorgan-rud and Qarah-Su River estuaries. Also, it was observed macroscopic Corynoso mastrumasum in inner organs. It seems, the three-spined stickleback, exotic fish, may seriously dangerous for growth and survival of other fish species in the Caspian Sea basin due to the host of this parasite and transmission in the food cycle.