كليدواژه :
پيامبر (ص) , حديث ليلة التعريس , منابع اسلامي , مولوي , شروح مثنوي
چكيده فارسي :
روايت «ليلةالتعريس» در شمار قصه هاي مشهوري است كه در طول تاريخ اسلام، شهرت بسياري داشته و در بيشتر منابع و متون اسلامي ذكر شده است؛ همچنين در شعر شاعران بزرگ ادب فارسي مانند مولوي نيز راه يافته است. البته با توجه به اختلافات نقل راويان در اصل داستان و همچنين مسائلي مانند عصمت و نبودِ سهو يا خطاي پيامبر (ص) و مواردي مانند جعل يا تقيۀ راويان، همواره مخالفان و موافقان بسياري براي اين روايت وجود داشته است؛ ازاينرو، در اين پژوهش با استفاده از روش اسنادي، ضمن تحليل و بررسي اين حديث در متون و منابع اسلامي و نيز اختلافات شايع بين اهل سنت و شيعه در عصمت پيامبر (ص)، به رويكرد عرفاني مولوي نيز پرداخته شده است؛ زيرا مولوي در مثنوي، جدا از آرا و انديشه هاي مخالفان و موافقان، بيشتر درپي تحليل و تبيين عرفاني اين داستان، پروراندن معاني بلند و باريك عرفاني و توجه به باطن و تأويل اين داستان بوده و كمتر به ظاهر و لفظ آن اهتمام ورزيده است. مولوي بيشتر به فوايد روحاني، ايماني، اخلاقي و عرفاني روايت توجه داشته است و خواب پيامبر (ص) را نوعي استغراق، فنا و تجربۀ عرفاني ميداند كه بيانگر حالت وصال پيامبر (ص) با حق تعالي در همه حال است؛ درواقع مولوي با رويكرد عرفاني خود توانسته است به اختلافات كلامي اين مسئله پايان دهد.
چكيده لاتين :
The narration of "Laylat al-Ta'ris" is one of the famous tales that not only has a great reputation
throughout the history of Islam and is mentioned in most Islamic sources and texts, but also has
found its way into the poetry of great poets in Persian literature, such as Rumi. Of course, due to
the differences in the original tale narrated by the narrators, as well as issues such as the infallibility
of the Prophet (PBUH) and absence of errors in him, and such cases as narrators’ forgery or
dissimulation, there have always been many opponents and supporters of the mentioned narration.
Therefore, in the present study, Rumi's mystical approach was addressed through the documentary
method, besides analyzing and assessing this hadith in Islamic texts and sources, as well as
regarding the common differences between Sunnis and Shiites in the Prophet’s infallibility.
Regardless of the opponents and supporters’ opinions and ideas, Rumi, in his Masnavi, has mostly
sought to mystically analyze and explain this tale, nurture long and delicate mystical meanings, and
pay more attention to its inner meaning and interpretation but less attention to its appearance and
literality. He has mostly paid attention to the spiritual, faithworthy, moral, and mystical benefits of
the narration and considered the Prophet’s dream as a kind of immersion, annihilation, and mystical
experience, which indicate his state of connection to the Almighty God at all times. In fact, Rumi
has been able to put an end to discourses and disputes over this issue with his mystical approach.
