عنوان مقاله :
به‌كارگيري روش‌هاي چندمتغيره امي و تجزيه گرافيكي باي‌پلات جهت برآورد اثر برهمكنش ژنوتيپ- محيط در ژنوتيپ‌هاي پنبه
عنوان به زبان ديگر :
Using AMMI and Biplot Graphical Analysis Multivariate Methods to Evaluate the Effect of Genotype-Environment Interaction in Cotton Genotypes
پديد آورندگان :
صارمي راد، علي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج - باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان - گروه زراعت و اصلاح نباتات، كرج، ايران , مصطفوي، خداداد دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج - گروه زراعت و اصلاح نباتات، كرج، ايران
كليدواژه :
باي‌پلات چندوجهي , پايداري , پنبه , مؤلفه اصلي , محيط كلان
چكيده فارسي :
مطالعه حاضر با هدف تعيين پايداري و سازگاري عملكرد وش و تجزيه‌وتحليل اثر برهمكنش ژنوتيپ- محيط 15 ژنوتيپ پنبه طي سال زراعي 1396 در چهار منطقه بيرجند، شيراز، كرج و كاشمر در قالب طرح بلوك‌‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار پايه‌ريزي و اجرا گرديد. تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثر محيط در سطح احتمال پنج درصد و اثر ژنوتيپ و برهمكنش ژنوتيپ- محيط در سطح احتمال يك درصد معني‌دار است. بر اساس نتايج مدل امي تنها مؤلفه اصلي اول معني‌داري شد و حدود 63 درصد از تغييرات برهمكنش ژنوتيپ با محيط را تبيين نمود. طبق باي‌پلات ميانگين عملكرد و مقادير مؤلفه اصلي اول برهمكنش در مدل امي ژنوتيپ‌هاي دلتاپاين 25، اولتان، SP731، ورامين، SB35 و شيرپان 603 از برهمكنش نزديك به صفر برخوردار بودند كه در بين آن‌ها تنها دو ژنوتيپ SB35 و ورامين به دليل عملكرد بالاتر از ميانگين كل به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي پايدار با عملكرد بالا شناخته شدند. بر اساس تجزيه گرافيكي باي‌پلات محيط‌هاي تحت بررسي در دو محيط كلان قرار گرفتند و ژنوتيپ‌هاي سازگار و پايدار هر يك از محيط‌هاي كلان مشخص گرديد. بيرجند و شيراز اولين محيط كلان بوده و ژنوتيپ‌هاي بختگان و مهر بيشترين سازگاري خصوصي را با آن‌ها نشان دادند. ژنوتيپ
N-200 داراي بالاترين سازگاري خصوصي با مناطق كرج و كاشمر (دومين محيط كلان) بود. نمودار‌هاي ژنوتيپ و محيط ايده‌آل به ترتيب ژنوتيپ SB35 و محيط بيرجند را نزديك‌ترين ژنوتيپ و محيط به ايده‌آل‌‌ترين حالت ممكن معرفي نمودند. نتايج حاصله مؤيد تأثير زياد برهمكنش ژنوتيپ- محيط بر عملكرد وش ژنوتيپ‌هاي پنبه مي‌باشد.
چكيده لاتين :
This study aimed to determine the yield stability and adaptability and also analysis of the effect of genotype-environment interaction of 15 cotton genotypes in four regions of Birjand, Shiraz, Karaj, and Kashmar in randomized complete block design with three replications. Combined analysis of variance showed that the effect of environment was significant at the 5% level probability and the effects of genotype and genotype-environment interaction were significant at the 1% level probability. Based on AMMI model only the first main component of the interaction effect was significant and explained about 63% of changes related to the interaction of genotype with the environment. According to the biplot of average yield of genotypes and environments and first main components of interaction in the AMMI model, genotypes of DeltaPin 25, Oltan, SP731, Varamin, SB35, and Shirpan 603 had a nearly zero interaction, among them SB35 and Varamin genotypes were due to yield higher than the total mean as high yield stable genotypes. Based on graphical biplot analysis, the environments studied were located in two mega-environments and consistent genotypes were identified in each mega-environment. The first mega-environment included Birjand and Shiraz and Bakhtegan and Mehr genotypes had the most specific adaptability with them. N-200 genotype had the highest specific adaptability with Karaj and Kashmar (second mega-environment). The ideal genotypes and environment biplots, respectively, introduced SB35 and Birjand to the nearest genotype and environment to the most ideal condition. The results confirm the high effect of genotype-environment interaction on the yield of cotton genotypes.
عنوان نشريه :
پژوهش هاي پنبه ايران
