مقايسۀ استعارۀ مفهومي دشمني در متون فارسي ميانه و فارسي دري (مقايسۀ موردي: مينوي خرد و گلستان سعدي)

مينوي خرد متني اندرزي به زبان فارسي ميانه و شامل پاسخ‌هايي است كه شخصيّت خيالي دانا از مينوي خرد مي‌پرسد. گلستان سعدي، كتابي منثور مشتمل بر ديباچه و هشت باب به قلم سعدي است. پژوهش حاضر به روش توصيفي تحليلي به مقايسۀ استعارۀ مفهومي دشمني در دو متن مينوي خرد و گلستان سعدي مي پردازد. دشمني با 5 مورد رخداد در مينوي خرد و با 4 مورد رخداد در گلستان سعدي يكي از رذايل اخلاقي مشترك در اين دو متن است. پس از استخراج همۀ نام‌نگاشت‌هاي دشمني در دو متن، 4 نام نگاشت: شيء، عمل، ابزار و وضعيّت براي مفهوم دشمني يافت شد. نام نگاشت‌هاي شيء و عمل با تفاوت بسامد، در هر دو متن مشترك بود. پربسامدترين نام نگاشت‌ها «دشمني عمل است» با 40% رخداد در مينوي خرد و با 75% رخداد در گلستان مشاهده شد. «دشمني شيء است» در مينوي خرد20% رخداد و در گلستان سعدي 25% رخداد مشاهده شد. «دشمني ابزار است» و «دشمني وضعيت است» فقط در مينوي خرد مشاهده شد كه شايد دلالت بر اين امر داشته باشد كه نگارنده يا نگارندگان مينوي خرد علاوه بر اين‌كه معتقد بودند كه دشمني مي‌تواند يك عمل باشد، اعتقاد به ابزار بودن و وضعيّت بودن دشمني نيز داشتند كه در گلستان سعدي مشاهده نشد. وجود 75% رخداد «دشمني عمل است» در گلستان سعدي شايد دلالت بر عمل‌گرا بودن نويسندۀ اين اثر دارد كه دشمني را بيش از هر نام نگاشت ديگري يك عمل مي‌داند.