بررسي مؤلفه‌هاي عدالت اجتماعي و نگرش به زنان در كتابهاي سياست‌نامه، روضه‌العقول، سندبادنامه و فرائدالسلوك

زمينه و هدف: آثار ادبي از ديرباز يكي از منابع اصلي بررسي و تحليل مسائل سياسي و اجتماعي جوامع گذشته بوده ‌است. نويسندگان بعنوان قشر آگاه جامعه، اين مسائل را در آثار خود بازتاب داده‌اند؛ از جملۀ اين مشاهير خواجه نظام‌الملك، محمد‌بن‌غازي ملطيوي، ظهيري سمرقندي و اسحاق‌بن ‌ابراهيم سجاسي هستند كه در فواصل قرون پنجم تا هفتم هجري زيسته‌ و بواسطۀ حضور در مسند سياست يا نشست‌وبرخاست با افراد مرتبط با سياست و اجتماع، با زير‌و‌بم زندگي واقعي جامعۀ عصر خويش آشنايي داشته‌اند. اين پژوهش به مطالعه و بررسي مسائل اجتماعي بازتاب‌يافته در كتب سياست‌نامه، روضه‌العقول، سندبادنامه و فرائدالسلوك پرداخته و مسائل اجتماعي را در قالب مؤلّفه‌هاي عدالت اجتماعي و زنان و كاركردهايشان بررسي نموده و ميزان توجّه نويسندگان به مؤلّفه‌ها و شاخصه‌هاي آنها را نشان داده است. روش مطالعه: اين پژوهش بشيوۀ اسنادي همراه با تحليل كمّي و كيفي انجام گرفته است. يافته‌ها: در چهار اثر مذكور نگرش به مفهوم عدالت اجتماعي و امور زنان تقريباً يكسان است. نتيجه‌گيري: توجه به مولفۀ عدالت اجتماعي در كتاب سياست‌نامه بيشتر بوده و از اين ميان توجه به تظلّم و دادخواهي قابل توجه است و در سه كتاب ديگر بيشتر به حمايت از محرومان توجه شده است. از نظر مسائل زنان نيز خواجه نظام‌الملك بيشتر به كمخردي زنان نظر داشته و مؤلف فرائدالسلوك حيا و وفاي زنان را مورد توجه قرار داده است. در سندبادنامه نيز بسامد اشاره به زنان كم‎عقل و هوسران بيشتر است و در روضه‌العقول زنان كم‎عقل، هوسران و خردمند با بسامد يكسان مطرح شده‌اند.