تعيين پتانسيل شكوفايي جلبكي و كيفيت آب بر اساس غلظت كلروفيل-آ ، تراكم و زي‌توده فيتوپلانكتون در مناطق ساحلي حوزه جنوبي درياي خزر (98-1397)

درياي خزر در دو دهه اخير با وقايع بوم شناختي مختلف از قبيل شكوفايي مضر جلبكي و افزايش سطح تروفيك مواجه بوده‌‌است. با توجه به بهره‌‌وري درياي خزر در راستاي شيلاتي، انجام مطالعات پايشي در اين بدنه آبي ضروري مي‌‌باشد. اهداف تحقيق حاضر، بررسي شكوفايي جلبكي، سطح تروفيك در مناطق ساحلي حوضه جنوبي درياي خزر تا محدوده عمقي 30 متر طي سال 98-1397 و مقايسه آن با سال‌‌هاي پيشين مي‌‌باشد. خطوط مرزي براي شروع شكوفايي (ميانه سالانه + 5 درصد) بر اساس كلروفيلآ، تراكم و زي توده فيتوپلانكتون به‌ترتيب 2.02 (ميلي‌گرم در مترمكعب)، 176 (ميليون سلول بر مترمكعب) و 312 (ميلي‌گرم بر مترمكعب) به‌دست آمد. حداقل درصد فراواني وقوع شكوفايي (13%) بر اساس كلروفيل، در بهار و بر طبق تراكم و زي‌توده در تابستان ثبت شد. در زمستان درصد فراواني وقوع شكوفايي بر اساس هر سه پارامتر مذكور بيش از 70 درصد به‌دست‌‌آمد. محاسبات بر اساس تجمعي از پارامترهاي مذكور نشان داد كه آب داراي كيفيت عالي (اوليگوتروف) در فصل تابستان و كيفيت متوسط (مزوتروف) در ساير فصول بوده‌‌است. مطالعه بين سالي نشان داد كه سطح تروفيك در سال‌‌هاي 1375، 1388، 1392 و 1398 به‌ترتيب اوليگوتروف، مزوتروف، اوليگومزوتروف و مزوتروف بوده است. هر چند بر اساس ميانگين تراكم گونه‌‌هاي غالب، Pseudonitzschia seriata با دارا بودن 187 سلول در ميلي‌‌ليتر (در فصل زمستان) و جاي‌‌گيري در گروه متوسط تراكم مهم‌ترين خطر شكوفايي جلبكي سمي و كاهش كيفيت آب بوده ‌‌است، اما بايد توجه داشت كه افزايش سطح تروفيك در روند بين سالي، هشدارهاي محيط زيستي را در جهت افزايش توانايي اكوسيستم براي شكوفايي جلبك‌هاي مضر شدت مي‌‌بخشد به‌خصوص كه آب در ناحيه مركزي (داراي سابقه شكوفايي جلبكي سمي با شواهد ميداني) نسبت به نواحي شرقي و غربي داراي كيفيت پايين‌‌تر بود و در طبقه متوسط جاي گرفت.